– 6 maart 2023 – Na bestuurlijk overleg met de provincie Gelderland en de gemeente Ede kwam waterschap Vallei en Veluwe maandag 6 maart als bij donderslag met het bericht dat de ongezuiverde lozing van het sulfaathoudende saneringswater op de Nederrijn van de baan is. Zie hieronder het volledige persbericht van het waterschap.
Dit na jarenlange gerechtelijke procedures, commotie en het aanbieden van een petitie met 5000 handtekeningen door tegenstanders van de saneringsaanpak.
Eerst de rapporten van TAUW maar eens afwachten. De openbaarmaking van de rapporten wordt door waterschap Vallei en Veluwe over de verkiezingen heen getild. Zodra de projectgroep de rapporten definitief heeft opgeleverd worden ze openbaar, meldde de verantwoordelijk heemraad op vragen van AWP in de vergadering van het algemeen bestuur. Naar verwachting komen de rapporten op of kort na 20 maart 2023 ter beschikking.
Op z’n minst had het bestuur van dit waterschap eerder een indicatie kunnen krijgen op basis van de meetwaarden in 2022, vindt AWP Vallei en Veluwe.
AWP beslist het door de Provincie Gelderland te nemen besluit toetsen hoe om te gaan met de stoffen die op de saneringslocatie in het grondwater aanwezig zijn (sulfaat, PER en PCP).
Nieuwe uitkomsten onderzoek grondwatersanering Ede-zuid
Recent onderzoek uitgevoerd in opdracht van Provincie Gelderland, Gemeente Ede en Waterschap Vallei en Veluwe laat in de komende decennia drastisch lagere concentraties sulfaat in de ENKA-pluim zien. Zo laag dat het oppompen en ongezuiverd lozen van het saneringswater op de Nederrijn niet langer noodzakelijk is en wordt herzien. Uit het onderzoek van het brongebied, de exacte stromingsrichting en toekomstige concentraties van de verontreinigingspluim blijkt dat de risico’s veel lager uitvallen.
Heemraad Frans ter Maten: “De recente onderzoeksresultaten tonen aan dat de sulfaatgehaltes veel lager zijn en dat de sulfaatpluim zich trager verplaatst dan uit eerder onderzoek blijkt. Als samenwerkingspartners hebben we vanmiddag unaniem uitgesproken dat op basis van dit onderzoek de voorgenomen lozing op de Nederrijn herzien moet worden. Het is en was een lang en complex proces. Het dilemma is niet weg, maar de situatie is wel minder urgent dan we dachten. Wat er dan nog wel moet gebeuren is aan de provincie als bevoegd gezag.”
Eindrapport zinksanering aanleiding voor aanvullend onderzoek
In zomer 2022 is de eindrapportage gepubliceerd van de uitgevoerde grondwater-sanering ter plaatse van het voormalige ENKA-fabrieksterrein. Deze sanering heeft van 2013 tot 2018 plaatsgevonden onder het voormalig ENKA-terrein en had als voornaamste doel om het teveel aan zink in het grondwater te verwijderen. Met goed resultaat: uit de resultaten blijkt dat het zinkgehalte in het grondwater geen bedreiging meer vormt.
Na een grondwatersanering heeft het grondwatersysteem tijd nodig om weer tot rust te komen. Dat was de aanleiding voor het projectteam om in de zomer van 2022 nogmaals de bronlocatie, het voormalig ENKA-terrein te bemonsteren op sulfaat. Uit dit recente onderzoek komt naar voren dat de sulfaatgehaltes drastisch lager zijn dan uit eerder onderzoek bleek.
Herberekening sulfaattransport in de Enka-pluim
De veel lagere sulfaatgehaltes op de bronlocatie waren aanleiding om de huidige concentraties van de verontreinigingspluim en de verwachte verspreiding nogmaals in beeld te brengen. Adviesbureau Tauw is gevraagd om de stoftransportberekening te actualiseren met de recente gemeten (2022) sulfaatgehaltes uit het brongebied en de pluim. Uitkomst laat zien dat de verontreinigingspluim veel minder sulfaat bevat en veel langzamer dan in 2012 berekend richting de Bennekomse Meent stroomt. Naar verwachting bereikt de pluim na 200 jaar het natuurgebied in gehalten die geen bedreiging meer vormen voor kwetsbare wateren en natuur.
Hoe nu verder?
In het bestuurlijk overleg van maandag 6 maart hebben de samenwerkingspartners (Provincie Gelderland, Gemeente Ede en Waterschap Vallei en Veluwe) besloten om nu niet over te gaan tot de start van de aanbestedingsfase voor aanleg van de afvoerleiding. Zij verzoeken het bevoegd gezag – Provincie Gelderland – tot heroverweging van het ‘saneringsbesluit’ behorend bij het saneringsplan ENKA-pluim Ede omdat de risico’s voor de omgeving in de toekomst lager uitvallen. Na heroverweging besluit de Provincie Gelderland hoe om te gaan met de resterende stoffen die nog in het grondwater aanwezig zijn (sulfaat, PER en PCP).”
Actieposter van de tegenstanders van de uit 2012 daterende saneringsaanpak die nu onverwacht volledig wordt herzien.
