Alle Nederlandse inwoners, bedrijven en boeren hebben belang bij bescherming tegen wateroverlast en overstroming. Onze dijken, gemalen en vaarten vormen samen het watersysteem. Om de kosten van beheer en onderhoud te dekken, krijgen alle belanghebbenden van het waterschap jaarlijks een aanslag voor de watersysteemheffing.
Uit cijfers van de Unie van Waterschappen blijkt dat in 2019 de landelijke opbrengst van de watersysteemheffing is gestegen met 52 miljoen euro tot 1.519 miljoen euro, een stijging van 3,5%. Het aandeel van de huishoudens steeg zelfs met 53 miljoen naar 1.199 miljoen euro, een stijging van maar liefst 4,6%. Daarmee kwam de gehele stijging van de watersysteemheffing in 2019 meer dan volledig terecht op het bordje van de huishoudens. Het beeld voor 2020 zal niet anders zijn. Dat vindt de Algemene Waterschapspartij onaanvaardbaar.
De watersysteemheffing maakt onderscheid tussen solidariteit (in de Middeleeuwen moesten alle inwoners van de polder meehelpen) en profijt (voorkómen van schade aan woningen en bedrijven). Maar solidariteit en profijt zijn allang niet meer in balans, omdat de inwoners behalve de solidariteitsheffing tegenwoordig ook het grootste deel van de profijtheffing betalen. De huishoudens betaalden in totaal 1.199 miljoen euro in 2019 (78,9%). De kostenbijdrage vanuit bedrijfsleven (136 miljoen euro: 8,4%) en landbouw (145 miljoen euro: 9,5%) steken hier wel heel schril bij af.
“Algemene Waterschapspartij wil een verlaging van 10% voor de inwoners”
De Algemene Waterschapspartij pleit voor een eerlijke bijdrage van bedrijfsleven en landbouw aan de waterschapslasten. Door de watersysteemheffing meer in balans te brengen, kunnen de tarieven voor de inwoners omlaag. Om te beginnen wil de AWP een verlaging van de inwonerstarieven van 10% in 2021, gevolgd door een stapsgewijze verdere verlaging in de volgende jaren.
Inwoners betalen 80% van de watersysteemheffing (Trouw, 11 jan. 2019)
Niemand wil natte voeten in de woonkamer en daarom betalen huishoudens een profijtheffing voor hun woonruimte, direct als huiseigenaar of indirect via de huur. Maar ook bedrijven en kantoren kunnen enorme schade lijden bij wateroverlast door extreme regenval of als een dijkje rond het industrieterrein het water niet meer tegenhoudt.
De watersysteemheffing op woningen en bedrijven is gebaseerd op de WOZ-waarde. Echter, de mogelijke schade aan een bedrijf is meestal veel hoger dan bij een woning. De AWP wil daarom dat het bedrijfsleven een tarief gaat betalen dat veel meer in overeenstemming is met hun belang bij droge voeten.
Daar komt nog bij dat de WOZ-waarde op fabrieken en kantoren de afgelopen tien jaar veel minder is gestegen dan voor huizen, waardoor zich nu de vreemde situatie voordoet dat bedrijven in 2019 zelfs iets minder zijn gaan betalen. Dat vindt de Algemene Waterschapspartij niet te verkopen aan de inwoners, die toch al de hoofdprijs betalen.
De afwenteling van de waterschapslasten op de huishoudens wordt in stand gehouden door het bedrijfsleven en de landbouw, die een zware stem hebben in het waterschapsbestuur. Zowel rechtstreeks via de geborgde zetels voor de Kamer van Koophandel (KvK) en de Land- en Tuinbouworganisatie (LTO), als indirect vanuit politieke partijen met veel oog voor het belang van bedrijven en boeren, zoals VVD, CDA en SGP. Hierdoor loopt de discussie over de modernisering van de waterschapsbelasting telkens vast op het eigen belang van hun achterban. En blijft de burger de melkkoe van de waterschappen.
De AWP pleit voor een frisse blik door een commissie van externe deskundigen om de waterschapsbelastingen te moderniseren. Het maatschappelijk belang van goed én betaalbaar waterbeheer in Nederland, nu en in de toekomst, moet worden gedragen door een eerlijke verdeling van de waterschapslasten over alle belanghebbenden.
