– 23 januari 2025 – Dinsdag 28 januari 2025 staat de herziening van het waterschapsbelastingstelsel op de agenda van de Eerste Kamer. Dé kans voor de Eerste Kamer om iets voor de huishoudens te betekenen. Iets met terugwerkende kracht.
Vandaag de eerste van mijn twee posts over dit onderwerp. Morgen de tweede.
Nog scherp hoe het ook al weer zat? Na een heel lang traject gaat het eigenlijk maar om een beperkte herziening van dit belastingstelsel. Vooral wat moderniseringen en het oplossen van de “weeffout”: waterschappen mochten de onverharde groene bermen van wegen niet langer belasten tegen het wegentarief. Dit leidde tot hogere tarieven bij landbouw voor hun hectares.
Landelijk is landbouw (“ongebouwd”) goed voor ongeveer 10% van de heffingen voor het watersysteemheffing (waterveiligheid en droge voeten). Het bedrijfsleven draagt ook zo’n 10% bij. De huishoudens brengen bij elkaar iets meer dan 80% in. Bijzondere verdeling? Zeker! Temeer omdat de huishoudens voor de gebouwde omgeving via de gemeentelijke belastingen ook al aan waterbeheer betalen.
Tal van agrarische belangenorganisaties waren elk afzonderlijk vertegenwoordigd in de klankbordgroep in het voorbereidingstraject van de herziening. In 80% van de tijd ging het over verdeelmodellen van de waterschapsbelasting over landbouwhectares.
AWP, samen met Water Natuurlijk en Vereniging Eigen Huis, nam het niet aflatend op voor de positie van de huishoudens. De weeffout woningen – niet woningen (= bedrijfspanden) is namelijk een nóg groter probleem. Vonden alleen géén gehoor in de klankgroep en ook niet bij de stuurgroep onder voorzitterschap van voormalig staatssecretaris Menno Snel.
Waarom niet? Formeel maakte de positie van huishoudens in het belastingstelsel geen deel uit van het herzieningstraject. Onderliggend, het zou tot hogere waterschapslasten voor het bedrijfsleven leiden en misschien ook wel voor landbouw. Als je aan het stuur zit hou je zulke ongemakkelijke discussies natuurlijk zoveel mogelijk af.
De stuurgroep bestond uit de heemraden financiën van de 21 waterschappen, voor 90% van CDA-, VVD-, Geborgd- en SGP-huize. Geborgd staat voor de aangewezen zetels in de waterschapsbesturen voor bedrijfsleven (toen nog), landbouw en natuurterreinen. Bedrijfsleven en landbouw waren (en zijn) goed vertegenwoordigd in de zetels van deze reguliere politieke partijen. Ze zijn nogal beducht voor veranderingen. Voor de positie van huishoudens een heel slechte zaak.
Waarom? Daarover morgen meer in mijn tweede post op LinkedIn over wat de Eerste Kamer als reparatie van de herziene wetgeving nog kan doen voor de 8,2 miljoen Nederlandse huishoudens. Als de politieke wil er is, is er vast een weg!
Met dank aan Lodewijk Koster, de auteur van de sprekende Loko Cartoons.
