1 aug 2022 – Bijna geen enkele sloot, meer of rivier in Nederland voldoet aan de Europese kwaliteitsnormen. Daarmee kunnen dezelfde soort problemen ontstaan als nu met de stikstofcrisis: straks verbiedt de rechter alle nieuwe vergunningen totdat de waterkwaliteit is verbeterd. En de EU kan na 2027 boetes opleggen.
De waterkwaliteit wordt op 745 punten door het hele land gemeten op basis van meer dan tien indicatoren en concentraties van zo’n honderd chemische stoffen. De algehele waterkwaliteit tussen 2015 en 2021 is op twee-derde van de 745 meetlocaties achteruitgegaan.
De AWP wil veel meer aandacht voor schoon en gezond water. “Vanaf het begin van de AWP in 2008 vragen we hier al aandacht voor. Vooral de vele bestrijdingsmiddelen en ‘zeer zorgelijke stoffen’ zoals PFAS en gen-X baren ons zorgen. Als de sloot voor je huis niet schoon is, kan dat ook niet goed zijn voor jou en je kinderen”, zegt Hans Middendorp, vicevoorzitter van de AWP.
„De data van het PBL waren twee jaar oud, dus we vroegen ons af: hoe zit het nu? Je kunt wachten op de volgende rapportage, maar je kunt ook direct naar de bron gaan om te zien hoe het er nu voor staat.” Dat eigen data-onderzoek door NRC maakte mogelijk dat het achtergrondverhaal kon beginnen bij „meetpunt 130006, in De Donge”, een Brabantse beek tussen Oosterhout en Waalwijk. „Door alle beoordelingen onder elkaar te zetten, bleek dat de waterkwaliteit daar op veel punten achteruitgegaan was. Door de lens van de data zagen we naar welke plek we toe moesten om achter de oorzaken van die achteruitgang te komen.”
Het ministerie Infrastructuur en Waterstaat (I&W) blijft optimistisch, tegen beter weten in? In een reactie op het NRC-onderzoek naar de waterkwaliteit zei het ministerie van dat er al gekeken wordt naar een „uitzonderingsmogelijkheid” op de EU-brede normen, en dat van „feitelijke achteruitgang van de waterkwaliteit nauwelijks sprake” is. Die zou een kwestie zijn van veranderende normen en meetproblemen.
De AWP is ook niet optimistisch over een snelle verbetering van de waterkwaliteit. “Dat gaat in het huidige tempo nog zeker tien jaar duren. Waar Nederland en andere EU-landen nu – helaas! – voorzichtig over nadenken, is om de normen voor waterkwaliteit minder streng te maken. Stel dat er – als voorbeeld – te weinig verschillende vissoorten in het water zwemmen, maar er zijn wel veel waterplanten. Dan willen de ambtenaren van het ministerie toch de waterkwaliteit als ‘voldoende’ scorn in hun reportage aan Brussel.
De AWP vindt dat een papieren oplossing. “Wij zouden zo’n versoepeling van de normen niet toejuichen”, besluit Middendorp. “Of de EU ook werkelijk boetes gaat uitdelen in 2027, is een politieke beslissing. Maar je moet niet gaan ‘sjoemelen’ met de normen voor waterkwaliteit, dan houden we onszelf voor de gek”.
AWP voor water, klimaat en natuur