De AWP heeft ingestemd met een gelijkmatige lastenstijging voor 2024, waarbij de tarieven voor huurders, woningeigenaren, agrariërs, natuur en bedrijven allemaal ongeveer gelijk stijgen. Een door de AWP gewenste verschuiving waarbij huurders ontlast en eigenaren van bedrijven extra belast zouden worden, is niet mogelijk binnen het huidige belastingstelsel zonder dat natuur, boeren en woningeigenaren ook extra meestijgen. Het ziet er naar uit dat dit na invoering van het nieuwe waterschapsbelastingsysteem vanaf 2025 wel mogelijk gaat zijn.
De waterschapsbelasting gaat komend jaar vanwege diverse externe factoren, waaronder de inflatie, helaas weer omhoog. In het bestuursakkoord van de coalitiepartijen van Rivierenland is afgesproken daarbij te streven naar een zo evenwichtig mogelijke verdeling van de lastenontwikkeling over alle categoriën die de belasting opbrengen: de inwoners (ingezetenen), de eigenaren van gebouwen (koophuizen, bedrijven, agrarische bedrijfspanden), de eigenaren van ongebouwde percelen (agrariërs, wegen) en de eigenaren van natuurterreinpercelen. Binnen elke categorie worden de kosten omgeslagen: alle agrarische bedrijven en eigenaren van wegen bijvoorbeeld, betalen samen de kosten voor de categorie ongebouwd. De AWP heeft destijds vanwege de financiële paragraaf tegen dit bestuursakkoord gestemd: de inwoners zijn immers door de jaren heen relatief veel meer gaan betalen dan de grote bedrijven. De AWP wil dus geen evenwichtige stijging, maar een correctie, waarbij huurders minder en grote bedrijven meer gaan betalen. In aanloop naar de behandeling van de voorjaarsnota, waarin voor het eerst over de nieuwe tarieven wordt gesproken, heeft Guido van der Wedden daarom gevraagd om niet alleen naar de tariefontwikkeling ten opzichte van vorig jaar te kijken, maar die over een langere periode zichtbaar te maken. Ook de categorie ongebouwd vroeg om deze informatie.
Uit de beantwoording van onze vragen blijkt dat het inderdaad zo is dat er een verschil in stijging is tussen de categoriën: eigenaren van natuurterreinen zijn sinds 2015 circa 68% meer gaan betalen, huurders 57%, eigenaren van koopwoningen en agrariërs 50% en eigenaren van overige bedrijven 46%. Deze verschillen worden onder andere veroorzaakt doordat er besloten is dat de ingezetenen samen de kwijtschelding van de allerarmsten moeten opbrengen. Ook het veranderen van landbouwgrond in bebouwde grond is van invloed: minder agrariërs moeten samen hetzelfde bedrag opbrengen, dus meer per bedrijf. Bij woningen en bedrijven is dat juist andersom: er is meer gebouwd waardoor elke eigenaar van een gebouwd object relatief minder hoeft te betalen.
Uit de beantwoording blijkt ook dat de door de AWP gewenste correctie, waarbij huurders minder en eigenaren van bedrijven meer moeten gaan betalen, op dit moment wettelijk niet mogelijk is: het bestuur kan maar aan weinig knoppen draaien. Als het ingezetenenaandeel verlaagd wordt, gaan de huurders weliswaar minder betalen, en de grote bedrijven meer, maar als onbedoeld neveneffect gaan dan echter ook de natuurterreinbeheerders, de eigenaren van koopwoningen en de agrarische bedrijven meer betalen. Op de vraag van de AWP of het in het nieuwe belastingsysteem, dat naar alle waarschijnlijkheid in 2024 in gaat, wel mogelijk gaat zijn om de huurders te ontlasten en de bedrijven meer te laten betalen, antwoordde heemraad Boons bevestigend. De AWP heeft daarom met gezonde tegenzin ingestemd met het voorstel van het college om de lasten voor 2024 evenwichtig te laten stijgen (dus elke categorie ongeveer evenveel extra). Water Natuurlijk en PvdD stemden tegen het collegevoorstel omdat zij vinden dat de huurders niet nog zwaarder belast moeten worden. Als zij een meerderheid hadden gehad zouden naast de tarieven voor boeren en bedrijven, daardoor ook de tarieven voor natuur en eigenaren van koopwoningen extra omhoog zijn gegaan.
In het voorjaar van 2024, als we over de tarieven van 2025 gaan praten, zullen wij alsnog een correctie van de historische scheefgroei tussen huurders en bedrijven gaan bepleiten. Dit nieuwe belastingstelsel is nog niet vastgesteld, maar hopelijk hebben we vanaf dat jaar voldoende sturingsmogelijkheden om de huurders (en natuur) wat te ontzien en de bedrijven wat extra te laten bijdragen.
