Programma AWP Limburg

AWP Limburg vindt dat de overheden: waterschap, provincie, gemeenten en rijk (inclusief Rijkswaterstaat) veel meer in beweging moeten komen en zich niet achter elkaar moeten verschuilen om de risico’s van overstromingen, wateroverlast en schade aan te pakken.
Bewoners worden nu te vaak van het kastje naar de muur gestuurd.
De bestuurlijke regie moet dringend worden verbeterd. Dat is mogelijk door een Delta-aanpak, euregionaal samenwerken, een andere rol voor de gouverneur/ Commissaris van de Koning en een rol voor de minister.
Ook moeten de overheden meer doen tegen gezondheidsschade. Er zitten nu veel te veel schadelijke stoffen zoals PFAS en GenX in ons oppervlaktewater, grondwater en drinkwater.

De AWP gaat voor:

• Inwoners centraal!
• Wateroverlast voorkómen en veiligheid borgen!
• Waterkwaliteit verbeteren en gezondheid bevorderen!
• Betere bestuurlijke regie!

Kies daarom de AWP in het provinciebestuur van Limburg. En stem ook op de AWP voor het waterschap. Want de provincie is aan zet om de veiligheidsnormen te verhogen.

Zodat wat ons in 2021 is overkomen niet opnieuw kan gebeuren.

Inwoners centraal!

De AWP wil de vertegenwoordiging van de gewone burger op zich nemen in het provinciaal bestuur én het waterschapsbestuur.  Gedreven door haar ervaren waterwortels en met een passie voor het klimaat en leefomgeving. De AWP gaat voor:

• Echte participatie van inwoners conform het Verdrag van Aarhus: dit is tijdig betrekken, inspraak in een fase dat er nog geen voorgekookt besluit ligt, gemotiveerd overnemen/ weerleggen reacties inwoners, toegang tot de rechter na het besluit.
• Niet gebruik maken van rijkscoördinatieregeling, provinciale coördinatieregeling en Crisis- en herstelwet bij het verlenen van omgevingsvergunningen om inwoners buiten spel te zetten.
• Geen wijziging van de normen voor wateroverlast zonder de belanghebbenden behoorlijk te informeren. Dat vereist behoorlijke terinzagelegging en zorgvuldige en gemotiveerde onderliggende besluiten. Er zijn aanwijzingen dat hieraan een en ander mankeert in Limburg.
• Stimuleer en faciliteer initiatieven van inwoners om wateroverlast te voorkómen, waterstanden in de gaten te houden en tijdig zelf maatregelen te nemen. Denk daarbij aan ‘Droge Voeten’ in Bunde en Geulle, de ‘Hoogwaterwacht in Vlodrop en informele samenwerking in Itteren.
• Bij de verduurzaming en gasloos maken van de woningen moet ervoor gewaakt worden dat burgers niet vast komen te zitten in warmtenetten zonder werkelijke concurrentie.
• Windturbines en zonneweiden kunnen niet ongereguleerd in landschappen worden toegelaten.  Participatie van de burger in de besluitvorming en draagvlak zijn immers de norm van de nieuwe Omgevingswet. Bovendien dient conform de Strategische Milieurichtlijn 2001/42/EU  een strategische milieubeoordeling te worden uitgevoerd, waarin aandacht wordt besteed aan de effecten op het milieu, de gezondheid en de leefomgeving. Onder andere vanuit het voorzorgsbeginsel.
  Deze richtlijn heeft inmiddels rechtstreekse werking, waardoor alle overheden er rekening mee dienen te houden.
• Plaatsing van windturbines is alleen mogelijk met echte en tijdige participatie en met draagvlak van omwonenden (dus zonder inzet van de rijks- of provinciale coördinatieregeling en de Crisis- en herstelwet). Ook dient vooraf een Strategische Milieubeoordeling te worden uitgevoerd conform de Strategische Milieurichtlijn 2001/42/EU, teneinde de gevolgen voor het milieu, de leefomgeving en de gezondheid in kaart te brengen
• Ook voor de Regionale Energie Strategieën (RES) dient een strategische milieubeoordeling te worden uitgevoerd conform richtlijn 2001/42/EU teneinde de gevolgen voor het milieu, de leefomgeving en de gezondheid in kaart te brengen. Dat geldt ook voor bestaande parken, indien dit achterwege is gebleven.
• Referenda zijn een optie als het gaat om uitzonderlijke besluiten. Er zijn uiteraard elke vier jaar verkiezingen.

Voldoende bescherming tegen wateroverlast en veiligheid borgen

• Bij de onze ruimtelijke ordening en leefomgeving moeten bodem en water leidend zijn. Bij ruimtelijke plannen dient een watertoets verplicht te zijn. Niet alles kan overal.
• We willen in Limburg eerder aan tafel met inwoners, andere overheden en maatschappelijke organisaties, onder andere om overstromingen zoals in 2021 te voorkómen.
• In Limburg is het van essentieel belang dat interregionaal en Euregionaal wordt samengewerkt. Daarbij zien wij een rol voor de minister en de gouverneur/ Commissaris van de Koning, vanwege de broodnodige en thans ontbrekende regie en vanwege onvoldoende effectieve grensoverschrijdende samenwerking.

Veel te lage normen voor wateroverlast in Limburg

De grote overstromingsrisico’s in Limburg en de veel te lage normen voor wateroverlast in delen van Limburg – in vergelijking met de rest van Nederland – staan centraal. In Limburg worden stedelijke kernen in o.a. het Heuvelland gebied beschermd met de norm die in overige Nederland geldt voor akkerland (1:25 in plaats van 1:100). Het watersysteem moet in stedelijke kernen in Limburg een regenbui van eens in de 25 jaar kunnen verwerken, in de rest van Nederland is dat een regenbui van eens in de 100 jaar. Limburgers lijken wel de ‘Groningers van het waterbeheer’!

• Dat moet zo spoedig mogelijk worden gecorrigeerd. In Limburg moeten de inwoners net zo goed worden beschermd tegen wateroverlast als in de rest van Nederland!
• De provincie moet aan de bak, want de provincie bepaalt de -veel te lage- normen.
• Wij zijn bezorgd over de toezichthoudende rol van het rijk.

Dringend noodzakelijk

• Zo spoedig mogelijk uitvoeren van de no-regret-maatregelen uit de deelevaluaties van Deltares (uit april en mei 2022) zoals de capaciteit van de sifon bij Bunde, vergroten en het versterken van de dijken rond de Roerinlaat bij Roermond.
• De ruim 300 miljoen van het rijk uitgeven aan nieuwe maatregelen, niet aan bestaande programma’s (die al begroot zijn).
• Voorkom wateroverlast ook bij de zijrivieren door betere afstemming van Maas, Geul, Gulp, Roer en de beken. Stel een interregionaal stroomgebiedsbeheerplan op.
• Effectief Euregionaal samenwerken.
• Benutten Europees waarschuwingssysteem EFAS (European Flood Awareness System). De EFAS-waarschuwingen waren er veel eerder, dat leidt tot meer reactietijd.

Integrale gebiedsgerichte aanpak!

De AWP wil één geluid naar voren brengen voor water, klimaat en leefomgeving in de democratisch gekozen volksvertegenwoordigingen van provincie en waterschap. Daarbij gestuurd door een gebiedsgerichte, regionale en euregionale aanpak.
De AWP Limburg gaat voor een gebiedsgerichte aanpak, waarbij gewerkt wordt als één overheid en plannen integraal worden afgestemd.

• Integraal vanuit waterbeheer: wateroverlast, waterkwaliteit, waterveiligheid (o.a dijken, evacuatie) en zuivering. Integraal betekent dat vanuit een watersysteemaanpak plannen worden gemaakt, met aandacht voor de gevolgen voor andere gebieden. Bijvoorbeeld een watertunnel onder Valkenburg zou betekenen dat het afstromende water nog sneller in Bunde en Geulle is en daar wateroverlast kan veroorzaken. Plannen dienen dus in samenhang te worden opgesteld en integraal te worden afgestemd.
• Integraal vanuit de ruimtelijke ordening, waarbij water en bodem leidend zijn.
• Integraal vanuit de verantwoordelijke overheden: waterschap, provincie, gemeenten en rijk (inclusief Rijkswaterstaat). Regie is dringend noodzakelijk! De Deltaplan aanpak moet worden uitgebreid.

Waterkwaliteit verbeteren en gezondheid bevorderen

• Meer aandacht voor handhaving, toezicht en vergunningverlening. Nu is toezicht op milieu-incidenten ondermaats o.a. bij Chemelot (bron: Zuidelijke Rekenkamer). Niet wegkijken en activeren van toezicht en handhaving!
• Voorkómen van PFAS, GenX en andere vervuiling in het oppervlaktewater. Zuivering bij de bron verdient altijd de voorkeur.
• Voorzorgplicht serieus nemen: gevolgen voor gezondheid van tevoren boordelen.
• Bewaken van de grondwaterkwaliteit en grondwaterpeil. Dat is onder andere nodig voor de drinkwaterwinning. Dus ook een vergunning nodig bij vermindering onttrekking van grondwater.
• Passende volgorde besluitvorming: geen bos kappen voordat er een definitieve vergunning ligt.

Overheden zijn partners, geen concurrenten

• Als één overheid moet worden opgekomen voor water, klimaat en leefomgeving. Overheden moeten elkaar daarbij scherp houden.
• In Limburg is sprake van een gebrek aan regie tussen waterschap, provincie, gemeenten en rijk (inclusief Rijkswaterstaat). Dat resulteert in doorverwijzen naar elkaar (want ‘hier gaan we niet over)’ en inwoners die van het kastje naar de muur gestuurd worden. Stop met inwoners van het kastje naar de muur sturen
• Maak bestuurlijke afspraken over regie op het voorkómen van wateroverlast (regionale normering) en op waterkwaliteit

Ruimtelijke ordening, klimaat en natuur

• Recreatie moet in balans zijn met de draagkracht van het gebied.
• Geen significante bouwprojecten in de Ecologische Hoofdstructuur.
• Verbind en versterk grote en kleine natuur om genetische eilanden te voorkomen.
• Stop de ‘verdozing’ van het landschap door het aantal locaties te beperken. Distributiecentra moeten significante toegevoegde waarde opleveren voor de omgeving.
• Zonnepanelen voegen een functie toe aan een bestemming. Plaats ze op daken en boven parkeerplaatsen. Niet op goede landbouwgrond of in de natuur.
• Voer een Strategische Milieutoets uit bij plannen in en rond de Ecologische Hoofdstructuur (conform Strategische Milieurichtlijn 2001/42/EU)
• Weeg bij verduurzamingsopgaven alle aspecten mee in een degelijke MKBA (maatschappelijke kosten-batenanalyse).
• Draagvlak onder de bevolking is zeer belangrijk (cf. het Verdrag van Aarhus, zie eerder).
• Voor het verwerven van gronden wordt op creatieve wijze gebruik gemaakt van civielrechtelijke instrumenten zoals herverkaveling, in beginsel zonder dat dit tot onteigening leidt.
• Als om natuurdoelen (ecologische verbindingszones) te halen en ter doorbreking van de stikstofcrisis agrarische bedrijven zouden (moeten) verdwijnen dan moeten de verdwijnende bedrijven op rechtvaardige wijze worden gecompenseerd. Het gedwongen uitkopen van boeren is een laatste redmiddel.
• Windturbines zijn alleen mogelijk met echte en tijdige participatie en draagvlak (dus zonder inzet van de rijks- of provinciale coördinatieregeling en de Crisis- en herstelwet). Ook dient vooraf een Strategische Milieubeoordeling te worden uitgevoerd conform de Strategische Milieurichtlijn 2001/42/EU, teneinde de gevolgen voor het milieu, de leefomgeving en de gezondheid in kaart te brengen.
• Voor de Regionale Energie Strategieën (RES) dient een strategische milieubeoordeling te worden uitgevoerd conform richtlijn 2001/42/EU teneinde de gevolgen voor het milieu, de leefomgeving en de gezondheid in kaart te brengen.
• Stikstofvergunningen zijn gekoppeld aan de Wet ruimtelijke ordening op bestemmingsplanniveau. Een ruimtelijk planniveau waarop de luchtkwaliteit moeilijk te beïnvloeden is. Wij pleiten ervoor dat de luchtkwaliteit op een hoger ruimtelijk planniveau wordt geregeld (bv. in een regionale structuurvisie, waar dan wel beroep tegen open moet staan). Een stikstofaanpak op een hoger ruimtelijk planniveau staat het bouwen van woningen en scholen niet in de weg. Dit vereist een wetswijziging.
• De populatie van wolven in Europa breidt zich uit. We kunnen niet alle wolven weren, of bejagen. We moeten leren leven met de wolf. Dan hoort beschermen van het vee daarbij en dit mag binnen de Europese regels gesubsidieerd worden.

Volkshuisvesting

• Om de leefbaarheid te handhaven moet er gezorgd worden voor voldoende woningen zodat ouderen in hun eigen omgeving verzorgd kunnen worden en jongeren in hun eigen omgeving de vleugels uit kunnen slaan.
• Recreatiewoningen zijn er voor kortdurend recreatief verblijf, ze mogen de omgeving niet schaden. Permanent recreëren zou kunnen bij bestaande parken als deze geen toeristisch perspectief hebben en de woningen voldoen aan het bouwbesluit.
• Iedereen moet binnen een redelijke termijn een sociale huurwoning kunnen huren. Er moeten dus voldoende sociale huurwoningen zijn voor onze inwoners en de toebedeelde quota aan asielzoekers. Het alternatieve toewijzingssysteem maakt het mogelijk beide groepen gelijke kansen te geven met dezelfde bonussen voor urgentie en inzet.
• Bedrijven die arbeidsmigranten te werk stellen moeten een substantiële bijdrage leveren aan de huisvesting.
• Bij de verduurzamingsopgave van gebouwen is de belangrijkste winst te behalen met isoleren.
• Limburg moet zijn aandeel leveren in de landelijke opgave wat betreft asiel.
• De provincie dient gemeenten te faciliteren bij het huisvesten van statushouders. Dat kan inhouden geld van het rijk regelen, ruimtelijke medewerking aan plannen e.d.

Economie

• De AWP streeft naar een circulaire economie.
• Om de uitdagingen van deze tijd aan te kunnen is onze economie belangrijker dan ooit om de middelen op te leveren om goed te kunnen leven en ons aan te passen aan de veranderende wereld.
• Bij de meest milieuhinderlijke bedrijven dient allereerst te worden ingezet op handhaving. Zie onder andere het rapport van de Zuid-Limburgse Rekenkamer waarin geanalyseerd wordt dat beter ingezet met worden op Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH).
• Met ambitieuze vergunningverlening, toezicht en handhaving en strategische subsidies kunnen bedrijven tijdig aanpassen zodat onze provincie schoner, veiliger en gezonder wordt. Dat kan duurzame banen opleveren als het onderwijs goed betrokken wordt en bijdragen aan een evenwichtige bevolkingsopbouw.
• De provincie zorgt via wetgeving, normeringen en vergunningen dat alle bedrijven en lagere overheden niet alleen de direct economische aspecten meewegen maar ook de gevolgen voor de volksgezondheid en milieu. Deze gevolgen mogen niet worden afgewenteld op de bevolking.
• Arbeidsmarkt ondersteuning en integratie zijn gemeentelijke taken.
• De Limburgse cultuur uitdragen en het verenigingsleven in stand houden is van groot belang.

Vervoer

• Om de leefbaarheid van kleine kernen in stand te houden moet voldoende openbaar vervoer gegarandeerd blijven.
• Om zowel milieu, vestigingsklimaat als de volksgezondheid te stimuleren moet er gezorgd worden voor een goed fietsnetwerk zodat de fiets pakken een serieus alternatief is.
• Provinciale opcenten op de wegenbelasting dienen om de kosten van onze vervoersinfrastructuur te financieren. Verhoging moet daarom meerwaarde opleveren voor de inwoners.
• Het rijk moet ervoor zorgen dat inkomens voldoende hoog zijn om van te kunnen leven, inclusief het gebruik maken van provinciaal streekvervoer. Wel kan een pas voor lage inkomen een optie zijn.