Beschikbaarheid van drinkwater staat onder druk, zegt Vitens
Door klimaatverandering staat Nederland de komende jaren voor grote uitdagingen op watergebied, zoals kurkdroge zomers, een dalende grondwaterstand en bodemverzilting. Zuinig zijn met water is in Nederland geen gewoonte: we zijn hier nu eenmaal gewend aan veel water. Ook dit voorjaar is erg droog van start gegaan. Drinkwaterbedrijf Vitens ziet het grondwaterpeil in de hoger gelegen zandgronden in het oosten van het land snel zakken en moet nu al soms nee verkopen aan bedrijven die willen uitbreiden. De Veluwe verdroogt en dat komt deels door het oppompen van grondwater.
Uit het onderzoek blijkt dat Tata Steel in IJmuiden in de afgelopen 6 jaar gemiddeld 12,3 miljard liter water heeft opgepompt, chemiebedrijf DSM in Delft volgt met 8 miljard liter en papierfabriek Parenco uit Renkum staat op de derde plek met 5,25 miljard liter. Toch betalen zulke bedrijven en grote datacentra slechts 100 euro leidingwaterbelasting per jaar.
Voor de AWP is verdroging een speerpunt! Hemelwater, oppervlaktewater en grondwater moeten veel meer in onderlinge samenhang worden beheerd.
Drinkwater spotgoedkoop voor grootverbruikers
In 2020 produceerden alle Nederlandse drinkwaterbedrijven bij elkaar zo’n 1.225 miljoen kubieke meter drinkwater. Twee-derde daarvan gaat naar de huishoudens. Ongeveer 300 mln kuub gaat naar grote bedrijven.
Om burgers aan te sporen om zuinig te doen met drinkwater, zo staat te lezen op de website Rijksoverheid.nl, betalen zij drinkwaterbelasting. In 2013 werd zelfs besloten de belasting op leidingwater te verdubbelen. Momenteel zit er 35,9 eurocent Belasting op Leidingwater (BoL) op elke kubieke meter water (1000 liter), op een totale waterprijs van gemiddeld €1,82. Tot het plafond van 300 kubieke meter is bereikt: wie meer verbruikt, betaalt daarover geen belasting meer. Driehonderd kuub is wel heel weinig: net iets meer dan twee huishoudens verbruiken.
In de praktijk betaalt een grootverbruiker dus maximaal 100 euro aan BoL, terwijl een huishouden bijna 50 euro moet betalen. Om een idee te geven: 1 miljard liter = 1 miljoen kuub x 0,359 cent per kuub = 359.000 euro. Dat geeft een indruk hoe hoog de waterbelasting zou moeten zijn! Met alle uitdagingen op het gebied van water, verzilting en verdroging die anno 2022 op ons afkomen, is het eigenlijk ongelooflijk dat bedrijven en datacentra vanuit de overheid geen enkele prikkel krijgen om te verduurzamen.
Datacentra
Datacentra houden onze cloud in de lucht, maar ze verbruiken gigantisch veel stroom. Stroom geeft warmte, en die warmte wordt gekoeld in koeltorens door water te vernevelen. Onderzoeksinstituut Deltares schat dat alle datacenters in Nederland bij elkaar op de warmste zomerdagen maximaal 112.000 kubieke meter water per etmaal gebruiken. Ter vergelijking: met die hoeveelheid water kunnen in dezelfde periode zo’n 1,3 miljoen mensen van drinkwater worden voorzien.
De drinkwaterbedrijven willen al jaren dat we zuiniger omgaan met water. Deze ambitie leeft ook wel in het bedrijfsleven, maar veel plannen en projecten sneuvelen omdat de investering niet kan worden terugverdiend. Als leidingwater bijv. 30% duurder zou zijn, kunnen veel bedrijven wél een businesscase rondkrijgen om drinkwater te besparen. Het ‘belastingvrije water’ staat, gek genoeg, technologische innovatie dus in de weg. Er bestaan genoeg technieken om drinkwater te besparen, maar drinkwater is simpelweg té goedkoop om geld te investeren in bijv. een regenwatersysteem.
Belasting op leidingwater voor bedrijven
De AWP wil (gefaseerd) de belasting op leidingwater gaan heffen over het volledige drinkwaterverbruik van bedrijven, dus niet alleen de eerste 300 kuub. Doel is om het bedrijfsleven een extra aanleiding te geven om zuiniger om te gaan met drinkwater. Dat kan door hergebruik, en door het opvangen van regenwater. En als zo’n bedrijf de belasting op leidingwater doorberekend naar de klanten? Dat hangt er maar vanaf. Zo’n bedrijf moet natuurlijk wel concurrerend blijven, anders stappen de klanten over naar een ander merk. En door geen belasting op leidingwater te heffen bij een bedrijf, betalen we nu allemaal mee via de inkomstenbelasting en de BTW.
“Het zal politiek overigens nog een lange weg worden”, zegt Middendorp. “De motie van Laura Bromet (GL) uit juni 2022, om het heffingsplafond van 300 kuub bij de Belasting op Leidingwater af te schaffen, werd door de Tweede Kamer verworpen. Toch is er nu urgentie ontstaan, omdat mensen ook wel aanvoelen dat we met zulke lange droge periodes als nu in 2022 en hiervoor in 2018, tegen de grenzen van onze drinkwatervoorziening aanlopen. En als je burgers met klem vraagt om vooral niet hun tuintjes te sproeien, dan kan het bedrijfsleven niet buiten schot blijven.”
Hans Middendorp, vice-voorzitter AWP
