Aangenaam, ik ben Martijn Wubbolts en woon in Deventer. Het ligt niet voor de hand dat iemand van mijn leeftijd zich verkiesbaar stelt voor de waterschappen. Graag vertel ik je er meer over.
We gaan met het waterschap een onzekere toekomst tegemoet. Dat geldt niet alleen voor de waterschappen overigens, maar voor iedereen. Ontwikkelingen als klimaatverandering, stikstofproblematiek, de energietransitie, de relatie met de oorlog in Oekraïne, vluchtelingenproblematiek, te weinig woningen en het afnemende vertrouwen van mensen in de overheid raken ons allemaal. Daarbij zorgen digitalisering en een veranderende arbeidsmarkt ervoor dat ook het waterschap moet veranderen. Zijn er straks wel genoeg mensen om het nodige werk uit te kunnen voeren?
Daarom wil ik mij voor AWP inzetten om bij te dragen aan een gezonde leefomgeving, voor nu en toekomstige generaties. ‘We leven niet in een tijdperk van verandering, maar beleven een verandering van tijdperk’ en dat is wel wat er nu speelt. Als we nu bewuster handelen kunnen we nog veel positiefs bereiken.
Dat het klimaat verandert staat vast, even los van de oorzaken. Het probleem is dat we als maatschappij niet goed in staat zijn om het hoofd te bieden aan deze steeds sneller gaande veranderingen. Zeespiegelstijging heeft ook hier invloed. Extremer weer leidt ook bij jou tot droogte en wateroverlast. Een hogere gemiddelde temperatuur leidt ook tot meer regenval, waar gaan we dat opvangen? Ook de biodiversiteit, de soortenrijkdom van planten en dieren, staat onder druk. Dat is een probleem. Zij zijn nodig voor een gezonde leefomgeving en ook juist voor onze landbouw van groot belang.
Ruim 50 jaar zijn we al bezig om het water schoon te maken. Dat lukt steeds beter met de technologische ontwikkelingen. Als zijn de grote doorbraken om de efficiëntie van het terugwinnen van waardevolle stoffen uit afvalwater nog niet echt geweest de laatste decennia. Toch is en wordt water nog vervuild met ‘zeer zorgwekkende stoffen’. Dat zijn nog niet verboden stoffen in het water. Die gevolg zijn van productie door (agrarische en industriële) bedrijven. Ook medicijnresten en microplastics zijn een probleem. Bij meer droogte wordt het probleem voor iedereen groter, want dan zitten er naar verhouding meer van dit soort stoffen in het water.
De energietransitie is er voorlopig een van de lange adem. De overgang naar duurzame energie die ons ook zelfredzamer maakt gaat traag. Veel oplossingen, al dan niet tijdelijk zoals windmolens en zonneparken roepen in veel gemeenten en bij bewoners weerstand op. Onder andere over de verdeling van de lusten en de lasten. Maar wel zijn wel op weg. Elke bijdrage, hoe klein ook, helpt. Ook voor het klimaat.
Waterschappen kunnen bijdragen aan de klimaatdoelstellingen door bijvoorbeeld meer in te gaan zetten op het verhogen van het grondwaterpeil in veenweide gebieden. Of de restwarmte van rioolwaterzuiveringen beschikbaar te maken voor het verwarmen van huizen, en daarbij in te zetten op lokaal eigendom met bewoners. Zaak is dan wel om met betrokkenen te zoeken naar nieuwe verdienmodellen en kansen in het landelijk gebied én in de steden.
Waar kunnen we al die woningen die nodig zijn het best neerzetten? Dat ze bestand zijn tegen de klimaatveranderingen? Hoe zorgen we dat mensen veilig kunnen wonen als het op water aankomt? Wanneer regen teveel of juist te weinig gaat vallen? Dat de dorpen en steden op de juiste plekken uitgebreid worden? Dat we water en bodem wel sturend laten zijn bij de inrichting en gebruik van het land.
Best een kans dat je het waterschap alleen kent van de heffingen die je betaalt. Dat kost inwoners, ook wel huishoudens genoemd, honderden euro’s per jaar. Zowel huurders als woningeigenaren.
Dat het in het waterschap op het oog wat saai is, is het gevolg van het karakter van een waterschap. Het bestuur richt zich op de lange termijn en er is vooral consensuspolitiek. Ook wel polderen genoemd. Bestuurders proberen zoveel mogelijk partijen achter het beleid te krijgen, zodat besluiten gedragen worden door een meerderheid van 80 tot 90 procent. Dit maakt het minder spannend en dus minder interessant om van dichtbij te volgen. Er is weinig publiciteit voor wat er bestuurlijk gebeurd. Daarom hoor en zie je over het algemeen als gemiddelde inwoner er weinig over. Water is toch vanzelfsprekend? Nee dus. Water is belangrijk, juist voor de ontwikkeling van ons land, voor de toekomst. Voor welzijn en welvaart. Voor waar het naartoe kan, moet of gaat met onze samenleving.
De manier waarop we de ruimte om ons heen inrichten en gebruiken, is de uitkomst van een sociaal- of maatschappelijk proces. Om de maatschappelijke opgaven een plek te geven zijn er tal van gebiedsgerichte processen. In de gebiedsprocessen zitten verschillende belangen aan tafel. Daar wordt het ruimtelijk beleid uitgewerkt in plannen.
Duurzaam waterbeheer speelt daarin een belangrijke rol. Inbreng van gebiedskennis en technische expertise van het waterschap zorgen dat we juist aan de voorkant mee kunnen denken over oplossingen. Het waterschap moet ook stelling nemen in het maatschappelijk debat over de toekomst van ons land. Niet namens het belang van de boeren, natuur, woningbouw of industrie. Maar namens het belang om water en bodem sturend te maken voor de inrichting en het gebruik van ons land.
Het waterschap is bij uitstek degene die van onderop knelpunten en ideeën kunnen aandragen om het beleid op provinciaal en nationaal niveau effectief vorm te geven. Juist dat kenmerk van de waterschappen, consensus, is van doorslaggevend belang voor het vinden van oplossingen voor de opgaven van de toekomst. Inbreng van gebiedskennis en technische expertise spelen daarbij een belangrijk rol. Te belangrijk om het waterbeheer aan de provincie over te dragen en van het waterschap een uitvoeringsorganisatie voor het dagelijks waterbeheer te maken.
Beter is actief het waterbeheer in het buitengebied naar de nieuwe inzichten bijstellen. Daarbij moet het waterschap ruimte vrijhouden om initiatieven vanuit het veld actief op te pakken en niet in een stilzwijgende welwillendheid laten sneuvelen. Water en bodem zijn de basis. Dat betekent dat er grenzen zijn, gedacht vanuit water en bodem, voor de ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden. Daarbij staat AWP voor het belang van Water, Klimaat en Natuur. Leidende principes voor een leefbare toekomst.
Je kunt deze heffing vergelijken met een verzekering, maar dan voor schoon water en waterveiligheid. Maar liefst 75% van de opbrengsten voor het waterschapsysteemheffing komt van de inwoners (huishoudens). En zo’n 69% van de bijdrage voor zuiverings- en verontreinigingsheffing wordt ook door de inwoners betaald. Dat voelt niet goed, of wel?
Hoe willen wij omgaan met het heffen naar voordeel of belang bij de werkzaamheden van het waterschap? De vervuiler betaalt. Heb je voordeel van de voorzieningen van het waterschap, dan draag je ook meer bij. Klinkt logisch toch?
Met alles wat er op ons af komt is het goed om het gesprek over de toekomstige financiën open te voeren. Om aandacht te hebben voor verschillende invalshoeken; denken vanuit de opgaven of denken vanuit het nu beschikbare budget?
AWP is een partij die is opgericht juist voor het waterschap. Dat spreekt mij aan. Voor toekomstbestendig beleid zijn blijven polderen, deskundigheid, samenwerken en lange termijn kernwoorden. Een gezonde balans tussen denken vanuit opgaven en denken vanuit beschikbaar budget, voor het algemeen belang.
