30 sept 2022 – Het schoonste en meest gezonde water dat de natuur ons elk jaar in ruime mate geeft pompen we in ons huidige beleid bijna geheel naar de zee. Op texel hebben ze er iets op gevonden!
Dat moeten we concluderen als we de watercyclus over een cyclus van een jaar volgen. In de herfst, winter en vaak ook in het voorjaar hebben we te veel om in onze boezems te bergen en in de zomer te kort. Dat tekort vullen we aan met water uit de grote rivieren. Water dat al zeer vaak is gebruikt, zeer veel medicijn- en spuitresten en andere microverontreinigingen bevat en ecologisch niet op orde is.
Gezond en schoon water zullen we dus over de seizoenen moeten bewaren. Dat gaat niet meer in het oppervlaktewater maar kan uitstekend in de bodem. Vroeger onderhield men greppels in het land op een afstand van ongeveer 12m waardoor de neerslag niet alleen in de sloot kwam maar ook via die greppels in de ondiepe bodem en daarmee het grondwaterpeil in stand hield.
In de veenweidepolders in Noord-Holland en Friesland kunnen we deze greppels nog terugvinden en functioneren ze in twee richtingen. Water inlatend als weinig neerslag is door het peil in de polder te verhogen. Afwaterend als er te veel water op het land dreigt te gaan staan.
In de laatste honderd jaar zijn steeds vaker drainagesystemen aangebracht in de bodem om de draagkracht van de bodem na een lange natte periode sneller weer te herstellen.
Dijk en windmolen op Texel (bron: Pixabay)
Op Texel hebben een klein aantal agrarische bedrijven dit principe nog verder verbeterd. Gedraineerd land met drainage pijpen op 6 m afstand zorgen ervoor dat regenwater over de gehele oppervlakte van het perceel wordt opgevangen en via een aan deze buizen gekoppelde centrale buis en een (kool)filter in de diepere bodem kan infiltreren. Daar duwt het lichtere zoete water het aanwezige zoute water weg en vormt een bel zoet water voor later gebruik.
Met een pomp wordt dit water dan omgekeerd weer in de drainage van het land gepompt. Er wordt dus niet via besproeiing gewerkt maar via de wortels van de planten. Het voordeel is dat als het water zout is geworden de wortels daar beter tegen bestand zijn dan het blad van het gewas.
De investering loopt snel op tussen 10.000 tot 20.000 euro per hectare, afhankelijk van de plek en diepte waar zo’n hemelwaterbel kan worden gevormd, de grondsoort, de doorlaatbaarheid en de capillaire werking van de bodem. Dit lijkt gezien de economische agrarische waarde van grond tegenwoordig van over de 100.000 euro per ha voor vruchtbaar land een optie die breed kan worden toegepast.
Als de opbrengst zekerheid met 10% stijgt duurt het toch nog wel minimaal 25 jaar voordat de investeringskosten worden vereffend. Op Texel kan dit wel oplopen tot 40% en is zo’n investering dus veel sneller rendabel. Op Texel kun je door het ontbreken van zo’n buffer als het IJsselmeer dus zien hoe we bij waterschaarste in de toekomst een duurzame oplossing vinden en geen gezond water meer naar de zee dragen.
