Op 20 september 2016 opende Koning Willem-Alexander het nieuwe werkjaar van het parlement met het uitspreken van de Troonrede 2016. Ook zijn de Miljoenennota en Rijksbegroting 2017 gepubliceerd. Na een eerste globale lezing van de stukken constateren de Zeeuwse overheden weinig specifieke aandacht voor de provincie Zeeland, maar zien mogelijkheden voor Zeeuwse uitwerking van de kabinetsplannen voor 2017.

De koning citeert in de troonrede oud-premier Piet de Jong: “Bestendige vooruitgang vraagt om zo tijdig mogelijk bijsturen.” Deze woorden spreken de Zeeuwse overheden zeer aan en passen perfect bij de boodschap van de Commissie Balkenende. Voor Zeeland betekent ’tijdig bijsturen’: NU. Daarom is het jammer dat er niet meer specifieke aandacht is voor problemen, kansen en opgaven in Zeeland. Wel biedt de Miljoenennota voldoende inhoudelijke aanknopingspunten. Het kabinet signaleert dat er voor 2017 ruimte is om te investeren in energietransitie, duurzame energievormen, bereikbaarheid, economische innovatie en onderwijs. Zeeland levert hier graag een bijdrage aan. Er liggen al plannen klaar, waar Zeeland met het kabinet graag over in gesprek gaat.

Leven met water

Zeeland is land in zee. Met een kustlijn van 650 km, leven de Zeeuwen als geen ander met het water. Om te kunnen blijven leven met water zal Zeeland bestand moeten zijn tegen zeespiegelstijging, extreme neerslag en droogte; dat vraagt forse investeringen. Zeeuwse overheden onderschrijven het belang van het aangekondigde deltaplan Ruimtelijke adaptatie, zodat bij het inrichten van de leefomgeving bewuster rekening wordt gehouden met water en klimaatverandering. Zij werken gezamenlijk aan een klimaatbestendig Zeeland.

Het Rijk roemt de Zeeuwse samenwerking tussen overheden en bedrijfsleven in het opstellen van de Kustvisie, om nu en in de toekomst een goede balans tussen waterveiligheid, recreatie en natuur te realiseren. Verder benadrukt zij dat de zuidwestelijke delta zich bij uitstek leent voor het experimenteren met nieuwe Deltatechnologieën (waterveiligheid). Zeeland juicht dit uiteraard toe.

Duurzame energie

Klimaatverandering noopt tot forse investeringen en innovaties in duurzame energiebronnen, zo stelt ook het Rijk. Dat is goed nieuws voor Zeeland. Zeeland is een land in zee en daarmee dé proeftuin voor vernieuwende duurzame energie en waterveiligheidsconcepten. De getijdencentrale illustreert de potentie van experimenteergebied. Niet voor niets vormen energietransitie en circulaire economie een prominente maatschappelijke opgave voor Zeeland. Een opgave die bovendien ook door de Commissie Balkenende is genoemd als prioritair voor de krachtenbundeling tussen Rijk en Zeeland in het kader van de economische structuurversterking. Enkele concrete projecten van het Rijk die voor Zeeland van belang zijn, is meer windenergie op zee (via grote aanbestedingen) en een bijdrage voor een project in Zeeland over waterstofuitwisseling.

Ook geeft het kabinet aan dat CO2-reductie meer aandacht zal krijgen: “Het is dus het beste om maatregelen gericht op hernieuwbare energie of energiebesparing in te zetten in dienst van het CO2-doel, voor zover deze kostenefficiënt zijn.” Dit is voor Zeeland van belang omdat hier grote industrie gevestigd is, die veel CO2 uitstoot. Zeeland wil de kans benutten die industrie de komende jaren toekomstbestendig te maken; minder uitstoot, maar ook kringlopen sluiten (bv samenwerking chemiebedrijven in Smart Delta Resources), inzet op biobased en circulair (bv energie opwekken uit afvalwater).

De extra investeringen vanuit Economische Zaken (middels SDE+ subsidies) in de realisatie van de doelen uit het Energieakkoord, zien wij als een uitnodiging om hier samen met het rijk vooruitgang in te boeken. O.a. met wind op zee en verduurzaming van de grote industrie.

Onderwijs

Het kabinet wil extra investeren in het onderwijs, zo wordt gesteld. Met ‘Campus Zeeland’, waarin onder andere een tweede universitair college is opgenomen, heeft Zeeland plannen hiervoor liggen.  Zeeland rekent erop dat het kabinet ook hiervoor middelen vrij wil maken en vraagt een positief besluit van het kabinet om Campus Zeeland te kunnen realiseren. Hierover zijn we met het Rijk al in gesprek.

Onderbelichte zaken

Voor Zeeland is de ontwikkeling van landbouw, visserij, aquacultuur en de vrijetijdseconomie (toerisme, recreatie, gezondheidseconomie e.d.) van groot belang. In de Troonrede en Miljoenennota wordt geen aandacht besteed aan een toekomstbestendige ontwikkeling van deze sectoren en markten. Dat betreuren de Zeeuwse overheden, waarvoor in Den Haag aandacht en commitment wordt gevraagd.

Marinierskazerne

De Zeeuwse overheden constateren met tevredenheid dat de Marinierskazerne ook met concrete uitgaven in de begroting van Defensie is opgenomen. Daarmee is eens te meer bevestigd dat de plannen nu in de fase van uitvoering komen.

Veiligheid, zorg en armoedebestrijding

Het is goed nieuws dat ook veiligheid, zorg en armoedebestrijding – waar de afgelopen jaren fors op bezuinigd was – nu extra geld krijgen. Deze zaken raken het dagelijks leven van iedereen. De gemeenten gaan er vanuit dat het Rijk bij de verdere concretisering gebruik maakt van de kennis die gemeenten hebben van de lokale praktijk.

Bereikbaarheid

De investeringen in bereikbaarheid zijn door het Rijk nog niet concreet uitgewerkt. Zeeuwse (grensoverschrijdende) verbindingen zijn kwetsbaar. De voorstellen van het kabinet bieden kansen voor Zeeland,  met o.a. plannen voor het goederenvervoer, de bereikbaarheid van de havens – over land, water en spoor – en de aanpassing van de N59.

Cultuur en festivals

Extra investeringen in kunst en cultuur, waarvan een deel voor festivals, zien de Zeeuwse overheden als kans voor Zeeland. In Zeeland benutten we ‘Zee & Land’ steeds meer als decor en inspiratiebron voor bijzondere evenementen op bijzondere locaties, en dragen graag bij aan dit plan van het kabinet voor 2017.

Tot slot

Kort en goed, de plannen van Zeeland passen uitstekend bij de plannen van het kabinet.

NU is het zaak dat de plannen samenkomen en worden uitgevoerd. Zoals een oplossing voor de kerncentrale, het Bètacollege en het Zeeuws Innovatiefonds. Aan Zeeland zal het niet liggen.

Namens de Zeeuwse overheden,

Han Polman, Commissaris van de Koning in Zeeland, Rob van der Zwaag, voorzitter van de Vereniging van Zeeuwse Gemeenten, Toine Poppelaars, dijkgraaf Waterschap Scheldestromen.