12 sept 2022 – Het wetsvoorstel om alle geborgde zetels af te schaffen, is door de Tweede Kamer met een amendement aangepast tot een compromis. De Tweede Kamer besloot om het aantal geborgde zetels in de waterschapsbesturen te verlagen naar twee geborgde zetels voor boeren (LTO) en twee geborgde zetels voor natuurterreinen (VBNE).
Voor de boeren betekent dit in de meeste waterschappen één zetel minder in het waterschapsbestuur. Voor de natuurterreinen betekent dit in sommige waterschappen een extra zetel. De geborgde zetels voor bedrijven vervallen helemaal.
Binnenkort moet de Eerste Kamer besluiten of het wetsvoorstel definitief wordt goedgekeurd. Als de Eerste Kamer dit compromis afwijst, dan gaat het wetsvoorstel terug naar de 2e Kamer voor aanpassing. En dat kan zomaar weer 2 jaar duren.
In de deskundigenbijeenkomst in de Eerste Kamer op 13 sept. 2022 zal Hans Middendorp, vicevoorzitter en politiek woordvoerder van de AWP, het position paper van de AWP over het wetsvoorstel toelichten.
Lees hier: geborgde zetels hebben buitensporig veel invloed (vakblad H20)
Het amendement van Peter Grinwis (CU) bracht uitkomst. Het is beter dan niets, zei Barry Madlener (PVV)’ (bron: Vakblad H2O)
Het standpunt van de AWP is onveranderd: het aantal geborgde zetels moet fors omlaag! In juni 2020 adviseerde de Commissie Boelhouwer om alle geborgde zetels af te schaffen. Als tweede optie adviseerde Boelhouwer c.s. om – desnoods – 2 geborgde zetels voor de boeren te behouden. Voor beide opties was steun in de achterban van de AWP.
Wel zag de commissie mogelijkheden voor geborgde belangen in bijv. een adviescommissie in elk waterschap. De AWP is altijd voorstander geweest van zo’n aparte adviescommissie voor de maatschappelijke belangen van o.a. boeren, bedrijven en huiseigenaren. Maar de geborgde zetels zijn hier nooit op ingegaan.
De discussie over de staatsrechtelijke complexiteit van de geborgde zetels, die de emeritus hoogleraar Staatsrecht Elzinga opnieuw probeert te starten, gaat wat de AWP betreft voorbij aan het feit dat er al sinds de instelling van de geborgde zetels in 2008 eindeloos discussie is. Alles is nu wel honderd keer gezegd.
Boeren en bedrijven blokkeren wateroverlast en droogte (bron: De Stentor, sept. 2021)
Minder bekend maar niet minder belangrijk, is dat het wetsvoorstel ook een einde maakt aan een verplichte geborgde zetel in het Dagelijks Bestuur (DB) van elk waterschap. Nu de Tweede Kamer toch vier geborgde zetels wil handhaven, moet in elk geval de spelregel vervallen dat er altijd een geborgde zetel als DB-lid moet worden benoemd.
Aangezien het geborgde DB-lid wordt voorgedragen namens alle geborgde zetels, vormen landbouw, bedrijven en natuur vanzelfsprekend één blok. Aangevuld met leden van gekozen partijen in het waterschapsbestuur met een landbouw- of bedrijfsleven-achtergrond, geven de geborgde zetels vrijwel altijd de doorslag bij stemmingen in de waterschapsbesturen. De AWP vindt het verplichte geborgde DB-lid niet meer passen in de waterschapsdemocratie.
En door die verplichte geborgde zetel in het DB bepalende geborgde zetels de facto met welke partijen er een coalitie wordt gevormd. “En dat is dus altijd een conservatief College, omdat er ook veel agrariërs en ondernemers bij de conservatieve partijen zitten”. De AWP pleit voor de mogelijkheid om een meerderheidscoalitie te kunnen vormen zonder de geborgde zetels. “Heel veel partijen in het waterschapsbestuur willen vooruit”, zegt Hans Middendorp.
Voor alle duidelijkheid: het voorliggende geamendeerde wetsvoorstel is niet wat de AWP zou willen. Maar er zijn twee zwaarwegende redenen waarom de AWP dit compromis wetsvoorstel toch steunt:
De AWP pleit voor een meerderheidscoalitie in de waterschapsbesturen buiten de geborgde zetels om. De geborgde zetels zitten er om hun eigen belangen te borgen, niet noodzakelijkerwijs de belangen van ons allemaal. De gekozen zetels hebben het mandaat van de kiezers, en die moeten dus ook de verantwoordelijkheid nemen voor het beleid van de waterschappen.
AWP voor water, klimaat en natuur
