8 augustus 2016. De Europese Unie heeft sinds 1 augustus 2016 de Amerikaanse rivierkreeft met 36 andere dieren en planten op de lijst van invasieve exoten gezet, en vangst en vervoer van deze exoten is nu verboden. Na een noodkreet van beroepsvisser Hans van der Laan heeft staatssecretaris Van Dam besloten om de vangst van rivierkreeftjes te gedogen totdat Nederland een beheerplan heeft ingediend in Brussel.
Foto: Sandra Zeilstra, AD
,,De nieuwe EU-regels tegen het verspreiden van exoten zoals waternavel, beverrat en rode rivierkreeft zijn op zich verstandig”, zegt Hans Middendorp, vice-voorzitter van de Algemene Waterschapspartij en visserijbioloog. ,,Maar er zijn al zo véél rode kreeftjes in Nederland Waterland, dat we in ons land de natuurschade alleen nog kunnen beperken door zoveel mogelijk kreeftjes weg te vangen. Bovendien zijn de kreeftjes een kans voor de beroepsvisserij nu de paling steeds zeldzamer wordt.”
Inmiddels krioelt het van de rivierkreeftjes in de stadsgrachten van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Hilversum, Breda en Gouda. Ook het Groene Hart zit al vol met rode kreeftjes. Het rivierkreeftje knipt alle waterplanten door en vreet viseieren en kikkerdril op. Het verdringt inheemse soorten zoals de Europese rivierkreeft en de kleine watersaklamander, en graaft gangetjes in oevers met als gevolg dat kades en dijken verzwakken en er extra bagger in de sloot terecht komt. De schade wordt wel vergeleken met die door de muskusrat: zo’n 110 miljoen euro per jaar.
Wel leert de natuur zich aan te passen aan de rivierkreeft. In Nootdorp weten de meeuwen inmiddels hoe je de kreeftjes klein krijgt: gewoon vanuit de lucht op het asfalt van het fietspad kapot laten vallen en dan aan stukjes pikken. Ook blauwe reigers lusten wel een kreeftje. Op termijn zal zich zeker een nieuw natuurlijk evenwicht instellen, maar voorlopig is de rode rivierkreeft nog een plaag.
Foto: Sandra Zeilstra, AD
De Amerikaanse rode rivierkreeft is echter niet alleen een plaag maar ook een delicatesse. In Louisiana in de Verenigde Staten waar de rode kreeft vandaan komt, wordt het beestje op grote schaal gevangen in de natuurlijke moerassen. Ook in Europa is de rivierkreeft een gewild product. Er is wereldwijd veel meer vraag dan aanbod. De meest voor de hand liggende oplossing voor de grote verspreiding van rivierkreeft in Nederland lijkt dan ook om de sloten en plassen leeg te vissen en de rivierkreeft op te eten. Op dit moment zijn er maar een handjevol vissers die gericht rivierkreeft vangen. Hun vangst vindt gretig aftrek.
Dat is goed nieuws voor natuurbeschermers én voor de beroepsvissers. Zeker nu de paling in Nederland zeldzamer wordt, biedt vangst van rode rivierkreeftjes een veelbelovend alternatief.
Beroepsvisser Van der Laan vangt jaarlijks 3 á 4.000 kilo kreeftjes rond de Reeuwijkse plassen. ,,De vraag is vele malen groter dan het aanbod. Mijn kreeftjes gaan naar de allerbeste restaurants. De smaak is geweldig, daar kunnen Spaanse of Chinese kreeftjes niet aan tippen”, zegt Van der Laan in het AD. ,,Ik heb alle topkoks in mijn boot gehad, ze vinden het een geweldig product.”
Voor de Algemene Waterschapspartij is het een win-win situatie: vermindering van het aantal kreeftjes onderwater zodat andere waterdieren weer meer kans krijgen, en een uitweg uit het dilemma dat waterschappen miljoenen euro’s uitgeven aan het ‘visvriendelijk’ maken van hun gemalen (om te voorkomen dat de grote palingen op weg naar zee worden verhakseld) – terwijl achter het gemaal de beroepsvissers gewoon doorgaan met paling weg te vangen…
Hans Midddendorp
AWP voor water, klimaat en natuur
