12 april 2019 – Uit een grote enquête blijkt dat overgebleven* medicijnen vrijwel nooit door het toilet gespoeld worden. Inspanningen om oude medicijnen in te zamelen hebben dus maar weinig effect op het verminderen van de hoeveelheid medicijnresten in het riool.
* afbraakproducten van medicijnen, de zogenoemde ‘medicijnresten’, komen vooral via urine en ontlasting in het riool terecht.
Medicijnresten in het oppervlakte water zijn een actueel thema. Iedereen is het er wel over eens: ze horen er niet in. Maar wat doe je er aan. Een van de maatregelen die genoemd worden is dat burgers erop geattendeerd moeten worden om medicijnen die over zijn niet door het toilet of de gootsteen te spoelen. Klakkeloos wordt aangenomen dat mensen ongebruikte medicijnen door het toilet spoelen. Er zijn waterschappen die hier een campagne op voeren, zoals waterschap Scheldstromen. Maar doen mensen dat eigenlijk wel?
De ING-bank houdt regelmatig op haar homepage een kleine enquête. Meestal gaat dat over financiën en bedenkt men de vraag intern. Maar desgevraagd was ING bereid vanwege de relevante maatschappelijke vraag bij wijze van uitzondering op dit thema aan haar bezoekers van de website een vraag te stellen.
Maar liefst 57.000 respondenten hebben de enquete beantwoord. De vraag luidde: Wat doet u meestal met oude medicijnen die u niet meer nodig heeft? De antwoorden zijn:
– Die geef ik meestal aan iemand anders 1%
– Niet van toepassing, ik gebruik nooit medicijnen 14%
– Die gooi ik meestal in de vuilnisbak 19%
– Die breng ik meestal naar de apotheek 47%
– Die bewaar ik meestal voor later 13%
– Die spoel ik meestal door het toilet 1%
– Anders 4%
Het aandeel van de respondenten dat aangeeft medicijnen door de wc te spoelen is verwaarloosbaar (1%). Verder geeft 19% van de respondenten aan de medicatie in de vuilnisbak te gooien. Het ‘sociaal wenselijke’ antwoord: “die breng ik meestal naar de apotheek” wordt door 47% van de respondenten gegeven.
Natuurlijk is niet uit te sluiten dat respondenten sociaal wenselijke antwoorden geven op de door gestelde vragen. Dat zou hier natuurlijk goed kunnen: terugbrengen is immers sociaal wenselijk, door de wc spoelen wellicht minder. Maar de vragenlijst wordt anoniem ingevuld en het aantal respondenten van 57.000 is zo groot dat niet aannemelijk is dat een significant aandeel de vraag oneerlijk beantwoordt.
Wat we kunnen concluderen is dat ALS consumenten medicijnen weggooien, dat meestal NIET in het toilet is.
Dank
Zonder de belangeloze medewerking van de ING-bank waren deze resultaten nooit aan het licht gebracht. Inspanningen om oude medicijnen in te zamelen hebben dus maar weinig effect op het verminderen van medicijnen uit het riool.
Peter Vonk
AWP voor water, klimaat en natuur