20 april 2022 – Nederlandse oppervlaktewateren worden sterk belast met stikstof. In gewoon Nederlands: de boerensloot is vervuild door een te hoge concentratie stikstof (nitraat: NO3). Twee-derde deel van de stikstofbelasting komt uit de landbouw. De AWP komt op voor schoon en gezond water in onze Nederlandse sloten, beken, kanalen en rivieren.
Schoolplaat Koekkoek: ‘in sloot en plas’
De overvloedige stikstof in het Nederlandse oppervlaktewater bedreigt ook de waternatuur. En de stikstofschade in de sloot is groter dan eerst werd gedacht, blijkt nu uit onderzoek door Kennisimpuls Waterkwaliteit (KIWK). Gemiddeld 2/3 deel van de uitspoeling van stikstof naar het Nederlandse oppervlaktewater komt door de hoge mestgift op landbouwgronden. De verschillen per regio variëren van 46 tot 86 procent uitspoeling. Andere bronnen van stikstof, zoals uitstromend effluent uit de rioolwaterzuivering of aanvoer vanuit het buitenland, leveren een veel kleinere bijdrage.
Te veel stikstof in het water leidt tot een hogere groei van algen en waterplanten, waardoor er meer bagger ontstaat en de sloot dus eerder moet worden uitgebaggerd. Door de voedselrijkdom in het slootwater verandert de hele soortensamenstelling in de sloot. Bij verhoogde stikstofconcentraties neemt de hoeveelheid biomassa van algen en draadalgen toe. Zeldzame drijvende en ondergedoken waterplanten verdwijnen en riet overwoekert de natuurvriendelijke oevers. Met als gevolg dat waterdieren zoals watervlooien, kikkers en vissen ook achteruit gaan. De waternatuur ‘raakt uit balans’ en gevoelige soorten zoals grote modderkruiper verdwijnen.
Grote modderkruiper gevoelig voor stikstof (bron: Nature Today)
De hoeveelheid stikstof brengt de waternatuur in een slechte staat en de KRW-doelen voor 2027 blijven zo buiten bereik. Stikstof is niet alleen een drukfactor voor Natura 2000 en het behalen van de doelen van de Vogel- en Habitatrichtlijn (VHR), maar staat het ook het bereiken van de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) in de weg.
Want naast de klimaatcrisis is er – ook in Nederland – de biodiversiteitscrisis. Het aantal soorten en de aantallen per soort, of het nou salamanders, insecten of vogels zijn, lopen hard achteruit. Weliswaar voldoen de meeste stilstaande sloten en kanalen aan de huidige KRW-normen voor stikstof, naar de ecologische drempelwaarden voor stikstof worden in vrijwel alle KRW-waterlichamen in Nederland overschreden.
De AWP vindt dat provincies en waterschappen natuur integraal moeten meenemen in alle plannen. De waterschappen beheren het grootste deel van het groenblauwe netwerk in Nederland, en het halen van de KRW-doelen in 2027 (na achttien jaar!) is echt een minimumeis. Ook de provincies, die verantwoordelijk zijn voor natuurbeleid en de uitvoering van het stikstofbeleid, moeten veel meer oog hebben voor een gezonde (water)natuur. En daar zal de AWP zich hard voor maken!
AWP voor water, klimaat en natuur
