Aquathermie en grondwater op wensenlijstje

3 maart 2021 – Op 17 maart zijn er verkiezingen voor de 2e Kamer. Belangrijke thema’s als water, klimaat en leefomgeving krijgen maar weinig aandacht van de landelijke partijen. Dat is jammer. Op mijn persoonlijke wensenlijstje voor de formateur staan in elk geval de thema’s ‘beter beheer van grondwater’ en ‘aquathermie als volwaardig alternatief’.

Aquathermie van belofte naar toekomst

Uit verkenningen blijkt dat een groot aandeel van onze energiebehoefte in theorie kan worden onttrokken uit oppervlaktewater en rioolwater. Onder de noemer ‘aquathermie’ valt een groot aantal technieken om warmte te winnen. Het principe lijkt op de warmtepomp om je huis mee te verwarmen door warmte uit de buitenlucht op te werken naar een hogere temperatuur. Ook uit het riool kan veel energie worden gewonnen. Schattingen van de Unie van Waterschappen wijzen uit dat aquathermie uit oppervlaktewater kan voorzien in zo’n 12 procent van de warmtevraag en 54 procent van de koudevraag in Nederland.

“In 2050 zou elk gemaal energie moeten opwekken voor de huizen in de buurt”

In de regionale energie strategieën (RES) die nu in het hele land worden opgesteld, speelt aquathermie nog nauwelijks een rol. Maar het wordt wel steeds moeilijker om locaties te vinden voor bijv. windmolens. Aquathermie is toepasbaar zowel op lokale schaal in een woonwijk, als op regionale schaal bijv. langs de Nieuwe Waterweg. Vooral in de ontwikkeling van lokale aquathermie moeten de waterschappen het voortouw nemen. Een volgende stap is dat waterschappen ook mee-investeren, bijvoorbeeld via de Waterschapsbank.

 

 

Grondwater en grondwaterpeilbesluit

Het beheer van het grondwater is in Nederland verdeeld over gemeenten, provincies en waterschappen. Die versnippering staat actief grondwaterbeheer in de weg. De waterschappen beheren het waterpeil in sloten en kanalen met een ingenieus systeem van gemalen en stuwen. De bandbreedte van het waterpeil ligt vast in het peilbesluit. Zo weten boeren en burgers waar zij aan toe zijn.

Door de groeiende bevolking (“één miljoen huizen erbij!”) en door de klimaat-verandering worden waterschappen nu gedwongen om ook meer werk te maken van grondwaterbeheer. De Omgevingswet geeft nieuwe aanknopingspunten om het grondwaterbeleid tussen overheden vorm te geven. Voor een stevige basis zouden de waterschappen in stedelijke gebieden een peilbesluit voor het grondwater moeten vaststellen. Dan weet je als huiseigenaar en als projectontwikkelaar waar je aan toe bent. En als overheid weet je dan precies wat je inspanningsverplichting is.

“Peilbesluiten zijn de hoeksteen van het waterbeheer. Zo moet het ook met grondwater”

Ook in de landbouw en in natuurgebieden legt een grondwater-peilbesluit een goede basis onder het grondwaterbeheer. In het Oosten en Zuiden van ons land is verdroging al heel lang een bijna onoplosbaar probleem. Steeds meer boeren onttrekken grondwater voor beregening. Hierdoor daalt de grondwaterstand. Samen met langere perioden zonder regen leidt dit tot  schade aan de natuur. Een peilbesluit voor het grondwater geeft duidelijkheid én een wettelijke basis om paal-en-perk te stellen aan beregening. Ook voor de de bescherming van drinkwatergebieden is een grondwaterpeilbesluit essentieel.

Tot slot

Grondwater en aquathermie zijn natuurlijk niet nieuw. Maar het zou wel mooi zijn als er bij de formatie afspraken kunnen worden gemaakt om nu vol in te zetten op de toekomst.  Natuurlijk zijn er nog meer belangrijke waterthema’s die aandacht verdienen in de formatie. De AWP is beschikbaar is om een constructieve bijdrage te leveren aan regeerakkoord. De wereld verandert, en de waterschappen willen èn moeten mee veranderen!

Klik hier voor een uitgebreid overzicht van water in alle verkiezingsprogramma’s.

 

 

 

 

 

Hans Middendorp

(essay op persoonlijke titel)

 

 

AWP voor water, klimaat en natuur


Word lid!

Stikstof en fosfaat: zonde om weg te spoelen

Opinie   20 februari 2024 - Er zit een enorm lek in de #landbouwkringloop: fosfaat uit menselijke ontlasting verdwijnt op de stort of in de wegenaa...

KNMI-klimaatscenario's tonen weersveranderingen in Nederland in 2050 en 2100

Nieuws Klimaatverandering: wat gaan we doen? Voor de AWP voor water, klimaat en natuur is het een retorische vraag. De weersveranderingen als gevolg van ...

Neerslagtekort loopt alweer dramatisch op in alle waterschappen

Nieuws Delfland, 15 juni 2023 - De droogte heeft deze zomer al een officieus record bereikt aan 'dagen-zonder-regen': 36 droge dagen op 15 juni. Strikt g...