AWP wil Ketenaansprakelijkheid om verspreiding landbouwgif naar oppervlaktewater te stoppen

AWP wil minder landbouwgif in het oppervlaktewater

Het terugbrengen van norm-overschrijdende emissies van bestrijdingsmiddelen naar het oppervlaktewater met 50% in 2018, en met 90% in 2023, is een belangrijke doelstelling in de 2e Nota Duurzame Gewasbescherming.

De Unie van Waterschappen, samen met Nefyto, Agrodis en LTO Nederland, hebben daarom de handen inééngeslagen en de ‘Toolbox Emissiebeperking‘ ontwikkeld. Dit is een set van 17 informatiekaarten met praktische maatregelen om emissie van gewasbeschermingsmiddelen naar het oppervlaktewater te verminderen. Distributeurs van gewasbeschermingsmiddelen en toezichthouders van de waterschappen gaan deze kaarten tijdens hun bedrijfsbezoeken aan telers overhandigen.

De nieuwe ‘Toolbox Emissiebeperking’ kan helpen om verspreiding van landbouwgif naar het oppervlaktewater te verminderen, zeker in combinatie met voldoende inzet van opsporingsambtenaren. De AWP pleit voor het invoeren van ketenaansprakelijkheid.

Urgentie

Er is ook urgentie. De waterkwaliteit is slecht in grote delen van Nederland, en voldoet niet aan de normen voor bestrijdingsmiddelen. Bijvoorbeeld Imidacloprid (merknaam: Admire) is supergiftig voor ongewerveld waterleven zoals watervlooien, en vormt een directe bedreiging voor de ecologische kwaliteit van de duizenden kilometers watergang in Nederland. Imidacloprid is ook één van de bestrijdingsmiddelen, die in verband worden gebracht met bijensterfte. En vogels blijken er ook heel gevoelig voor. Het middel is erg efficiënt en daarom zeer populair bij boeren en tuinders. De waterschappen onderzoeken momenteel de effecten van Imidacloprid.

Het is natuurlijk altijd verstandig om handhaving met voorlichting te combineren. Want alleen straffen zonder begrip voor de lokale situatie zal weinig draagvlak opleveren. En alle beetjes helpen om de chemische waterkwaliteit te verbeteren, en dat is hard nodig! Meer informatie delen met boeren en tuinders met behulp van de ‘Toolbox Emisiebeperking’ is dan een optie, maar dan moet er ook méér tijd en inzet beschikbaar komen voor handhaving en voorlichting samen. En wie is in 2018 verantwoordelijk voor het halen van de doelen?

Echter, in deze aanpak blijft onderbelicht dat de al-dan-niet opzettelijke verspreiden van landbouwgif naar het oppervlaktewater een overtreding is volgens de Waterwet (2008). Hoe wordt hier mee om gegaan? Hoe gaan waterschappen en gemeenten als bevoegd gezag die ‘compliance’ bewerkstelligen?

Want stel dat straks de distributeur zegt:”wij hebben toch de Toolbox aan die tuinder gegeven, ons treft verder geen blaam”. En branche-organisatie LTO kan zeggen: “Ja, wij adviseren onze leden wel, maar zij blijven zelf verantwoordelijk voor hun eigen bedrijf”. En zo wassen alle partijen in de keten hun handen in onschuld. 

AWP pleit voor ‘ketenaansprakelijkheid’

De AWP pleit voor het invoeren van ketenaansprakelijkheid  voor bestrijdingsmiddelen, om de verspreiding van landbouwgif naar het oppervlaktewater terug te dringen. Hoe werkt dat? Als een boer of tuinder een boete krijgt vanwege het al-dan-niet-opzettelijk lekken van landbouwgif naar het oppervlaktewater, dan krijgt ook de leverancier een boete. Zodat de leverancier de volgende keer ook zijn verantwoordelijkheid neemt, met goede voorlichting en nazorg.

Een tweede vorm van ketenaansprakelijkheid is op het niveau van gebieden. Bijvoorbeeld het glastuinbouwgebied in het Westland, of de Bollenstreek. Als er bestrijdingsmiddelen boven de norm worden aangetroffen in het oppervlaktewater (dus niet individueel aanwijsbaar), dan volgt een administratieve heffing van de branche-organisatie. Bij ‘gebiedsgerichte ketenaansprakelijkheid’ moet het dan zo worden geregeld, dat de opbrengsten uit die heffingen ook in een potje komen om de effecten van de normoverschrijdingen te beperken. Zo bereik je enerzijds dat ‘de vervuiler betaalt’, en anderzijds dat waterschappen geld hebben voor mitigerende maatregelen.

 

AWP voor water, klimaat en natuur


Word lid!

Stikstof en fosfaat: zonde om weg te spoelen

Opinie   20 februari 2024 - Er zit een enorm lek in de #landbouwkringloop: fosfaat uit menselijke ontlasting verdwijnt op de stort of in de wegenaa...

KNMI-klimaatscenario's tonen weersveranderingen in Nederland in 2050 en 2100

Nieuws Klimaatverandering: wat gaan we doen? Voor de AWP voor water, klimaat en natuur is het een retorische vraag. De weersveranderingen als gevolg van ...

Neerslagtekort loopt alweer dramatisch op in alle waterschappen

Nieuws Delfland, 15 juni 2023 - De droogte heeft deze zomer al een officieus record bereikt aan 'dagen-zonder-regen': 36 droge dagen op 15 juni. Strikt g...