Hoe nu verder met de Grevelingen? Zoet natuurlijk!

Zout getij geen oplossing

1 feb 2022 – Het zoutgehalte in de Zeeuwse wateren steeg in 40 jaar tijd zo sterk, dat landbouwgrond nu verzilt raakt. Door nijpende zoetwatertekorten groeit de behoefte aan een zuidwestelijke zoetwatervoorraad. Wil Borm en Dick Butijn willen van de Grevelingen een zoetwaterbuffer maken en daarmee ook de verzilting stoppen.

Het testcentrum voor getijdenenergie bij de Flakkeese Spuisluis is mislukt. Het voorgestelde vervolg is een grote doorlaat in de noordelijke Brouwersdam, opnieuw in combinatie met een getijdencentrale. Ook is er een plan om zout water door de Flakkeese Spuisluis heen en weer laten stromen om het zuurstofgehalte van de Grevelingen te verhogen. Veel zal dit allemaal niet helpen!

Locaties van bestaande, geplande en wenselijke doorlaten (bron: Borm & Huijgens)

 

Waterveiligheid en zoetwatervoorziening

Waterveiligheid en zoetwatervoorziening waren de twee hoofddoelen van de Zuiderzeewerken en de Deltawerken. Ir. Johan van Veen, de ‘vader van de Deltawerken’, ontwierp het Deltaplan met zeewerende dammen aan de kust voor de waterveiligheid en met zoet-gemaakte zeearmen voor de zoetwatervoorziening. De verzoeting is echter maar gedeeltelijk doorgevoerd, en het zoutgehalte in de Zeeuwse wateren steeg in 40 jaar tijd zo sterk dat Zeeland zouter werd dan ooit. De bodemverzilting noodzaakt de overheid om te zoeken naar maatregelen voor de zoetwatervoorziening, waarbij men zelfs aanvoer van zoetwater vanuit Noord-Brabant overweegt.

Plannen voor een open Haringvliet en een doorlaat in de Brouwersdam naar de Grevelingen halen zee en zout binnen, verlengen de kwetsbare kustlijn, bevorderen verzilting, verkleinen de noodbergingscapaciteit  en stuwen het rivierwater in het binnenland op tot gevaarlijke hoogten. Waarom zou  het benedenrivierengebied moeten verzilten en het zeewater ver landinwaarts tegen de Grevelingendam en de Oesterdam moeten klotsen? Hoe absurd is het om natuurlijke hoge gronden langs de Westerschelde, veel ouder dan de zeegaten, af te gegraven?

Zoute getijdenwateren in open verbinding met zee stijgen natuurlijk gewoon mee met de zeespiegel. Open verbindingen verhogen het overstromingsgevaar en de zoute kweldruk. Dus niets ‘Veilig Veerkrachtig Vitaal’! Vol ongeloof zal men zich later afvragen wat die Nederlanders toen toch bezielde met deze plannen?

Lees ook: ‘Waterveiligheid en vismigratie gaan goed samen in de Zuidwestelijke delta’

Detail kaart 11 ‘Het wordt zouter’. (bron: Nationaal Waterplan 2009-2015)

 

Niet wegkijken

Moeten we de extreem zoute situatie van Zeeland nu als een voldongen feit gaan beschouwen? Gaan we vanuit de ontstane achterstandspositie het schaarse zoete water met kunst en vliegwerk benutten of kiezen we in de beperkte tijd die nog rest voor klimaatbestendige oplossingen? Aan ons is de keuze zout of zoet. Laten we bij alles vooruit denken, voorwaarts naar klimaatbestendigheid. Gezien de ernst van de situatie mogen we niet een andere kant uitkijken. Wij ondervinden nu al de eerste gevolgen van klimaatverandering en we moeten het Zeeuwse watersysteem tijdig aanpassen aan een versnelde zeespiegelstijging.

Verzoeting van de Grevelingen is een relatief eenvoudige eerste maatregel. Door de Deltadienst is begin zeventiger jaren al uitgebreid onderzocht hoe het Grevelingenmeer op de meest milieuvriendelijk wijze kan worden verzoet: met behulp van een dichtheidsscherm voor de Brouwerssluis. Met de Grevelingen als zoetwaterbuffer heeft Zeeland een forse stap gezet naar een klimaatbestendige regio.

 

Wil Borm (Adviesgroep Borm & Huijgens) en Dick Butijn (De Haakse Zeedijk)

Borm en Butijn nemen deel aan het Kennisprogramma Zeespiegelstijging van het Deltaprogramma.

Lees ook: Houd de Oosterschelde en de Grevelingen zoet

Zware verzilting, toenemende onveiligheid en een natuurillusie (bron:: Uitvoeringsprogramma ZWD ‘Veilig Veerkrachtig Vitaal’)

AWP voor water, klimaat en natuur


Word lid!

Stikstof en fosfaat: zonde om weg te spoelen

Opinie   20 februari 2024 - Er zit een enorm lek in de #landbouwkringloop: fosfaat uit menselijke ontlasting verdwijnt op de stort of in de wegenaa...

KNMI-klimaatscenario's tonen weersveranderingen in Nederland in 2050 en 2100

Nieuws Klimaatverandering: wat gaan we doen? Voor de AWP voor water, klimaat en natuur is het een retorische vraag. De weersveranderingen als gevolg van ...

Neerslagtekort loopt alweer dramatisch op in alle waterschappen

Nieuws Delfland, 15 juni 2023 - De droogte heeft deze zomer al een officieus record bereikt aan 'dagen-zonder-regen': 36 droge dagen op 15 juni. Strikt g...