23 mei 2022 – Nederland is ontwaterd en leeggepompt, en de grondwaterpeilen in Oost- en Zuid-Nederland zakken alsmaar lager. “Het vergt politieke lef om de juiste maatregelen te nemen, maar het probleem is dat die bij de boeren pijn zullen doen”, zegt droogte-professor Flip de Witte vandaag in De Gelderlander.
De AWP heeft ‘droogte, verdroging en verzilting’ benoemd als speerpunt in het verkiezingsprogramma 2023. Hemelwater, oppervlaktewater en grondwater moeten veel meer in onderlinge samenhang worden beheerd. Het grondwaterverbruik moet omlaag en de grondwatervoorraden moeten worden aangevuld.
De oplossing voor droogte is pijnlijk voor boeren (bron: De Gelderlander)
Nederland verdroogt in snel tempo doordat het grondwaterpeil steeds lager wordt. Dat komt door de winning van grondwater voor industrie en drinkwater, maar bovenal door de landbouw. De lage grondwaterstand zorgt ook voor schade aan huizen en gebouwen in klei- en veengebieden. Die verzakken en krijgen scheuren. “Mensen hebben soms voor tonnen schade aan hun woning, maar kunnen die nergens verhalen”.
“Boeren klagen over droogte, maar zijn zelf de grootste boosdoener”
“De ontwatering ten faveure van de landbouw en de beregening uit grondwater door boeren is enorm uit de klauwen gelopen. Maar als we het algemeen belang in ogenschouw nemen, dan zijn we in Nederland doorgeschoten. De ontwatering zal drastisch teruggedrongen moeten worden om de natuur te beschermen”.
Voor de boer is alles erop gericht zijn land maximaal te laten renderen. Maar uit onderzoek blijkt dat een boer met beregenen weliswaar zelf voordeel heeft omdat zijn gewas floreert, maar tegelijkertijd zijn buurman benadeelt. Omdat een boer door te beregenen de grondwaterstand in de omgeving verlaagt, daalt de gewasopbrengst van omliggende boeren die nooit sproeien. Terwijl boeren een gezamenlijk belang hebben om het grondwaterpeil op peil te houden.
Verdroging in Nederland, terwijl er meer regen valt dan 100 jaar geleden
“Strengere eisen stellen aan beregening is hard nodig”, vind Witte. “Te beginnen met een verbod op het besproeien van grasland, want dat gebeurt nu het meest. Boeren moeten accepteren dat in droge periodes hun grasopbrengst lager is. Ook is het goed om een tarief in te voeren: hoe meer grondwater je onttrekt, hoe meer je betaalt. Laten we niet vergeten dat beregening voor oneerlijke concurrentie zorgt.”
De AWP pleit ervoor om de bandbreedte waarbinnen het grondwater mag variëren vast te leggen, net zoals dat gebeurt in peilbesluiten voor het water in kanalen en polders. Met zo’n grondwaterpeilbesluit kunnen boeren zelf zien aankomen wanneer het waterschap een beregeningsverbod gaat afkondigen. Dan kunnen zij ook inschatten of er genoeg grondwater beschikbaar is voor de hele zomer. Of dat je misschien een ander gewas moet telen.
Ook voor bewoners van huizen op houten palen is het goed om te weten welk risico zij lopen op verdroging en aantasting van de paalkoppen onder hun huis. Het waterschap kan niet aansprakelijk worden gehouden als het grondwaterpeil verder zakt, maar het moet er wel alles aandoen om het grondwater op peil te houden. Nu wordt het grondwater nog beschouwd als een soort gril van de natuur, waar je geen invloed op hebt. Maar dat is allang niet meer zo. Infiltratie van hemelwater in de bodem helpt om het grondwater op peil te houden.
AWP voor water, klimaat en natuur
