26 feb. 2022 – Natuur is van ons allemaal! En behoud van biodiversiteit is essentieel voor een duurzame leefomgeving. De AWP zal, als we in 2023 worden gekozen in de de provincies, een duidelijke lijn trekken: bouwen in natuurgebieden of andere plannen, zoals uitbreiding van een golfbaan in een natuurgebied, zijn voor de AWP gewoon niet bespreekbaar. Geen vrijbrief voor projectontwikkelaars!
In de Omgevingswet, die op 1 jan 2023 in moet gaan, krijgen de provincies van het Rijk een sleutelrol bij het toestaan van nieuwe plannen in natuurgebieden. Want in de Omgevingswet wordt het ‘nee, tenzij’ principe voor woningbouw en andere plannen in de natuur geschrapt. De provincie gaat voortaan die plannen toetsen aan „robuustheid” en „samenhang” van het natuurgebied.
Provincies krijgen onder Omgevingswet sleutelrol bescherming natuurgebieden tegen bouwplannen (NRC, 25 feb 2022)
Tot nu toe moesten projecten die uitgevoerd worden in het Natuur Netwerk Nederland (NNN) worden getoetst op eventuele aantasting van natuurlijke kenmerken (ADC-toets). Nu kan door de provincie alleen toestemming gegeven worden indien er: 1. geen alternatieven zijn; 2. er een dwingende reden van groot openbaar belang is; of 3. als er compenserende maatregelen worden getroffen. Deze verplichte toets verdwijnt binnen de Omgevingswet.
Volgens Natuurmonumenten, de provinciale landschappen, Vogelbescherming Nederland en Natuur & Milieu, maakt het kabinet met het schrappen van die toets in de Omgevingswet een „historische fout”, waardoor veel natuur het af zal leggen tegen de ambities om in die natuur recreatieparken, woningen, windmolens, zonnepanelen en wegen te bouwen. Nee, niet in de Europees beschermde Natura2000-gebieden, maar wel in natuurgebieden die worden gerekend tot het Natuurnetwerk Nederland (NNN). De NNN geldt als de ‘ecologische ruggengraat’ van Nederland, eerder bekend als de Ecologische Hoofdstructuur (EHS).
Bij integrale afweging sneuvelen natuur en biodiversiteit als eerste (Volkskrant, 3 dec 2020)
Het loslaten van de strenge natuurtoets en het integraal meewegen van alle belangen klinkt wellicht redelijk, maar het zet de deur op een kier voor projectontwikkelaars om in de randen van natuurgebieden hun winstgevende plannen te realiseren. En na de verkoop zijn de projectontwikkelaars weg, maar het natuurgebied is voor altijd aangetast.
Maar bij een integrale afweging sneuvelen zachte waarden als natuur, biodiversiteit, waterkwaliteit en luchtkwaliteit het eerst. Geef die zachte waarden dus een harde sectorale toets. Is zo’n Omgevingswet nu echt goede rechtsinnovatie? Nee. Zeker niet zonder dat rechtsbeginsel van duurzaamheid.
Vooruitlopend op schrappen van het ‘nee-tenzij’-principe heeft de provincie Utrecht nu alvast bedacht dat ingrijpen in de natuur mag als die ingreep als geheel de natuur een „meerwaarde” biedt. Hier bomen omhakken, daar een bloemenweide erbij, dan wordt het natuurgebied ook leuker voor wandelaars, lijkt de gedachte Maar: wanneer gaat een heel gebied er op vooruit? En, nog lastiger, hoe toets je dat?
De AWP maakt zich zorgen over de ruimte die nu lijkt te ontstaan voor de provincies om te marchanderen met natuur. De provincies zijn een gekozen bestuurslaag die grotendeels buiten het zicht van de media opereert, waardoor een ‘soepele interpretatie’ van de natuurtoets op de loer ligt. Zoals gezegd, natuur is van ons allemaal!
AWP voor water, klimaat en natuur
