22 oktober 2022 – De AWP is niet tegen boeren maar wel tegen stikstof! En tegen alles waar de stikstofproblematiek voor staat. “Je moet water, klimaat en natuur in samenhang zien”, zegt Fokke van Zeijl, voorzitter van de AWP. Volgens de AWP is transitie van de landbouw onontkoombaar.
Provincies zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van het stikstofbeleid, maar ook voor het natuurbeleid. Dat vraagt dus om een politieke afweging van alle verschillende belangen. Waterschappen moeten werk maken van schoon water, want de KRW-deadline in 2027 gaat nergens gehaald worden. Kortom, er is genoeg te doen voor de AWP in de waterschappen en provincies.
Feit is dat de Nederlandse landbouw, en dan vooral de intensieve veehouderij, 40 procent van de schadelijke stikstofneerslag op Nederlandse natuurgebieden veroorzaakt (RIVM-cijfers). Dit is veel meer dan de bijdrage van industrie en woonwijken (samen 11 procent) en het verkeer (9 procent).
En ondertussen hollen de aantallen vogels en insecten in Nederland alsmaar hard achteruit. Veel van de overbelasting met stikstof en fosfaat in het oppervlaktewater komt van boerenbedrijven, zegt het PBL. Het RIVM meldt dat bodem en grondwater verzadigd raken met fosfaat en nitraat.
Eén-derde van de grond in Nederland bestaat uit weilanden. Weilanden zonder bloemetjes en andere kruiden, met alleen Engels raaigras. De laatste ‘wilde’ natuur in Nederland houdt moedig stand in wegbermen – waar we vroeger nooit naar omkeken. En er moeten 1 miljoen huizen bijgebouwd worden. Hoe gaan we de natuur in onze woon- en leefomgeving dan behouden laat staan versterken?
Transitie van de landbouw is onontkoombaar, vindt de AWP. Minder veevoer uit Brazilië, minder bestrijdingsmiddelen. Een landbouwtransitie met respect voor de boeren, in overleg met de boeren, maar geen veto voor de boeren. De agrarische sector moet ook zelf het voortouw nemen, niet wachten tot het 2030 of 2035 is.
De landbouwtransitie gaat verder dan alleen op een andere manier boeren. De samenleving betaalt mee via de 25 miljard euro van het Rijk. En ook de Rabobank moet meebetalen aan de landbouwtransitie. De supermarkten moeten voedsel niet meer als winstpakker beschouwen, maar eerlijke prijzen garanderen aan onze boeren. Bijv. appels uit Nieuw-Zeeland moeten 3x duurder zijn dan appels uit Nederland. En ‘kilo-knallers’ kunnen echt niet meer. Het moet anders!
De plannen van van stikstofbemiddelaar Johan Remkes zijn een goede stap vooruit naar herstel van de dialoog en de samenwerking tussen de overheid en de agrarische sector. En ja, als de aanbevelingen van Remkes worden uitgevoerd, dan kunnen natuurgebieden na 2030 langzaam herstellen. Maar dat herstel gaat zeker tientallen jaren duren!
Stikstofminister Van der Wal verwacht dat zij 3500 ‘piekbelasters’ – vooral boeren – rond natuurgebieden moet “opschonen”. Dat zou dan niet binnen een jaar hoeven, zoals Remkes voorstelde. Maar voor duizenden dier- en plantensoorten is dat niet voldoende, waarschuwen ecologen. Meer dan de helft van alle soorten planten en dieren in Nederland is afhankelijk van natuur buiten beschermde Natura-2000 gebieden.
Het advies van Remkes is om ‘piekbelasters’ dichtbij Natura-2000 gebieden uit te koen en met de de vrijgekomen stikstofruimte bedrijven op grotere afststand van natuurterreinen te regulariseren. Zo worden boeren die hebben uitgebreid-zonder-vergunning alsnog beloond, en neemt de hoeveelheid stikstof buiten de natuurgebieden verder toe.
Er moeten in 2023 forse stappen worden gezet, vindt de AWP. Boeren uitkopen om elders uitbreiding te sanctioneren, helpt de natuur niet genoeg. Het Rijk moet doorpakken, de provincies moeten aan de slag met de landbouwtransitie en de waterschappen moeten zorgen voor schoon water. Want wij willen zichtbare verbeteringen zien!
AWP voor water, klimaat en natuur