20 jan 2022 – In juli 2021 veroorzaakte een extreem groot neerslaggebied boven de Ardennen, de Eifel en Zuid-Limburg enorme hemelwateroverlast en overstromingen. Deltares noemde deze tweedaagse hoosbui een ‘waterbom’. Met 220 dodelijke slachtoffers, veel verwoeste dorpen en langdurige uitval van essentiële voorzieningen zoals elektriciteit en transport.
De neerslag van juli 2021 was uitzonderlijk, maar toch kan zo’n bui nogmaals vallen in Nederland. In een hackaton is de meteorologische situatie van juli 2021 boven het midden van Nederland geprojecteerd. Belangrijkste conclusie: ons land is niet goed voorbereid op extreme regenbuien.
Volgens Deltares kan de totale klimaatschade van zo’n ‘waterbom’ zomaar oplopen tot meer dan één miljard euro. En klimaatschade blijkt ook steeds vaker niet verzekerbaar. Voor de AWP is het duidelijk: de klimaatverandering zet door en er moeten forse tanden worden bijgezet om woongebieden zo aan te passen dat grote klimaatschade kan worden voorkomen.
Wat als de Limburgse ‘waterbom’ iets meer naar het noorden was gevallen? Dan zou de helft van Nederland meer dan 110 mm regen in 48 uur hebben moeten verwerken. Zulke hoeveelheden hemelwater kunnen de waterschappen gewoon niet snel genoeg wegpompen – met grote wateroverlast in de Randstad tot gevolg. Dit zou – net als in Limburg – hebben geleid tot grootschalige en vooral ook langdurige wateroverlast, omdat het water in de lage en vlakke gebieden niet vanzelf wegstroomt.
En Limburg was niet de eerste keer, zulke grote hoosbuien zijn in al eerder gevallen in ons deel van de wereld! De beruchte wolkbreuk boven Kopenhagen in 2011 veroorzaakte een schade van 1,2 miljard euro. En in 2014 viel er een monsterbui op Münster, op maar 50 km van Enschede. Ook stond de metro in Amsterdam vol water in juli 2014. Dus zo onwaarschijnlijk is zo’n extreme bui (‘eens in de 400 jaar’) heus niet meer.
Wateroverlast van meer dan 20 cm is problematisch (foto: Pixabay)
Overlast voorkomen bij zulke extreme neerslag kan niet. Wel kan voorkomen worden dat de overlast zich tot een ramp ontwikkelt. Dit zijn volgens de AWP de belangrijkste aanbevelingen uit de hackaton van Deltares:
De AWP hecht het grootste belang aan waterveiligheid. Dan gaat het niet alleen om veilige dijken, maar ook om hemelwateroverlast. En dat betekent woongebieden zo aan te passen, dat een ‘waterbom’ zoals boven Limburg is afgegaan, niet uitloopt op een klimaatramp. Zelfs als het de wereld lukt om onder de 2 0C temperatuurstijging te blijven, zal het weer extremer worden dan nu. Klimaatadaptieve maatregelen zijn daarom hard nodig om onze stedelijke gebieden toekomstbestendig te maken. Uitstel van klimaatadaptatie is een risico.
AWP voor water, klimaat en natuur
