30 april 2021 – De Waterkwaliteitsrapportage 2020 valt tegen. Vorig jaar rapporteerde Delfland nog juichend een (minimale) verbetering van de waterkwaliteit, nu is de stemming in mineur. Maar ook in 2019 was de waterkwaliteit onvoldoende. En als je door de oogharen kijkt, zie je een horizontale lijn tussen 2017 en 2020. Het beeld is al vier jaar hetzelfde: geen verslechtering maar zeker ook geen verbetering. Weliswaar beter dan in de periode ervoor, maar nog steeds zwaar onvoldoende. De AWP wil meer controles op bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater.
Lees ook: “AWP: waterkwaliteit Delfland nog steeds zwaar onvoldoende” (Nieuwe Oogst, 5 mei 2021)
Waterkwaliteit van 2007 tot 2020 (bron: Delfland Waterkwaliteitsrapportage 2020)
Er werden in 2020 maar liefst 35 gewasbeschermingsmiddelen aangetroffen in het oppervlaktewater van Delfland (Den Haag e.0.). Alarmerend is dat het aantal bestrijdingsmiddelen boven-de-norm in het oppervlaktewater is gestegen van 11 middelen in 2019 naar 18 middelen in 2020 (plus zeven!). De toename komt deels omdat er in 2020 op vijf extra bestrijdingsmiddelen is gescreend, die in 2019 nog niet werden gemeten. De AWP is bezorgd dat er nog meer onbekende bestrijdings-middelen in het oppervlaktewater zitten.
De AWP benadrukt dat het hier om jaargemiddelden gaat, die boven de norm uitkomen. Als er maar één keer een kleine normoverschrijding is, dan komt het jaar-gemiddelde nog niet meteen boven de norm. Daar zijn meerdere overschrijdingen in verschillende maanden voor nodig. Wat het nog erger maakt, is dat 7 van de 18 bestrijdingsmiddelen boven-de-norm inmiddels ook verboden zijn.
Ook Imidacloprid werd in 2020 opnieuw aangetroffen boven de norm. De AWP heeft al meerdere malen aandacht gevraagd voor ‘bijengif’ Imidacloprid, dat extreem giftig is voor insecten en ook zeer ongezond voor watervlooien. Zonder watervlooien hebben bijv. jonge snoekjes niets te eten. Imidacloprid wordt per 1 jan 2021 verboden in de glastuin-bouw en dat is goed nieuws voor de waterkwaliteit van Delfland.
Lees ook: ‘Om welke bestrijdingsmiddelen gaat het eigenlijk?’ (Jan Smith, 10 mei 2021)
Normoverschrijding van bestrijdingsmiddelen 2014-2020 (bron: Delfland Waterkwaliteitsrapportage 2020)
In de Waterkwaliteitsrapportage concludeert Delfland dat de gevonden concentraties aan bestrijdingsmiddelen in de glastuinbouwgebieden hoger uitvallen dan daarbuiten. Uiterlijk in 2027 wil de glastuinbouw nagenoeg emissieloos zijn. Dan is het wel teleurstellend om te concluderen dat er de afgelopen vier jaar geen vorderingen zijn gemaakt. Blijkbaar is het erg moeilijk voor de kwekers om de puntjes-op-de-i te zetten? Zo wijst Delfland voor de slechte waterkwaliteit in zwemplas De Wollebrand ook naar lozingen uit de glastuinbouw.
Ook het project ‘Gebiedsgerichte Aanpak Glastuinbouwemissies’ (GGA), waarbij per polder alle tuinders twee jaar lang intensief worden begeleid, heeft relatief weinig resultaat. Uit de grafiek van Delfland blijkt dat de procentuele afname voor stikstof (N) na acht jaar 45% bedraagt (polders die reeds bezocht zijn in de GGA). Dat lijkt mooi, maar ook in niet-bezochte polders is er al een afname van 32%. Het extra effect van de gebiedsgerichte aanpak zou dan in totaal slechts 13% zijn – evenveel als in de referenties. En 13% gedeeld door 8 is slechts 1,5% per jaar.
Afname stikstof tussen 2012 en 2020 (bron: Waterkwaliteitsrapportage 2020)
De AWP Delfland maakt zich al jaren druk om de slechte waterkwaliteit. De waterkwaliteit is weliswaar minder belabberd dan vier jaar geleden, maar 18 bestrijdingsmiddelen boven de norm is gewoon slecht. Ook het College van dijkgraaf en hoogheemraden geeft dit toe: “in 2020 kwamen overschrijdingen van de normen voor gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen nog steeds voor. Daarbij troffen we ook weer nieuwe middelen aan. Dat is onnodig en niet acceptabel“.
Op 1 september 2020 antwoordde Delfland nog vol zelfvertrouwen op vragen van de AWP Delfland: “We zijn succesvol bezig met de gebiedsgerichte aanpak in de glastuinbouw. Wij zien de afgelopen jaren een trend dat de toxische druk afneemt. Hiervoor zetten wij reeds extra middelen in die gedekt worden uit de bestaande watersysteemheffing. De sector neemt zelf ook maatregelen in het kader van de ‘Emissieloze kas’ en we zijn in gesprek met hen om dat te continueren en te vergroten. Een extra watersysteemheffing is daarom nu niet aan de orde.”
Maar de feiten over de waterkwaliteit in 2020 ondersteunen dit zelfvertrouwen niet. Daar komt nog bij dat de derde fase van de EU Kaderrichtlijn Water afloopt in 2027. Zonder een drastische vermindering van de toxische druk al in de komende 2-3 jaar worden de EU Waterkwaliteitsnormen zeker niet gehaald in 2027. En dat het in de meeste gevallen gaat om bestrijdingsmiddelen, die geregistreerd staan als ‘zeer giftig voor het aquatisch milieu’, lees je hier!
Onze uitdaging als waterschap is enerzijds onze wens om in te grijpen en anderzijds om in gesprek met de glastuinbouw te blijven. De kwekers zijn niet de enige, maar wel de belangrijkste vervuilers van het water. Het blijkt lastig om goede afspraken te maken. En de boetes voor een milieudelict zijn relatief laag (max. € 2500 per incident).
AWP Delfland wil daarom een tandje bijschakelen. Delfland moet meer bedrijfsondersteuning aan tuinders geven, zodat teelten zonder bestrijdingsmiddelen de gangbare praktijk worden en spuiten echt een uitzondering. Ook wil de AWP dat er meer controles komen. En ook de vertegenwoordiger van Glastuinbouw NL wil strengere handhaving. “Ondernemers die het goed doen, vragen dan om een strenge handhaving die de minder presterende bedrijven eruit pikt.”
Controles kunnen ook veel nauwkeuriger. Zo maakte Delfland onlangs bekend dat met de nieuwste eDNA technieken precies kan worden nagegaan uit welke kas met tomaten of paprika’s een lozing van bestrijdingsmiddelen afkomstig is.
De AWP Delfland vindt dat de extra kosten voor extra bedrijfsondersteuning en extra controles moeten worden betaald uit een extra heffing voor de glastuinbouw. Helaas moeten dan ook ‘de goeden onder de kwaden lijden’, maar op basis van goede voornemens duurt het allemaal veel te lang.
Want zoals het nu gaat, is het oppervlaktewater in Delfland gewoon niet schoon in 2027, benadrukt de AWP. Daar komt nog bij dat de derde fase van de EU Kaderrichtlijn Water afloopt in 2027. Zonder een drastische vermindering van de toxische druk in de komende 2-3 jaar worden de EU Waterkwaliteitsnormen niet gehaald in 2027. “En dus moeten we als waterschap Delfland aan de bak. Wij steunen het College om nu door te pakken”.
Lees ook: ‘Flinke tand’ bij schakelen om waterkwaliteit tussen de kassen te verbeteren’ (AD 3 mei 2021)
AWP voor water, klimaat en natuur
