Waterschapslasten oneerlijk verdeeld, vindt AWP

7 sept 2019De AWP pleit voor een eerlijker verdeling van de waterschapslasten. Het enorme pakket aan aanpassingen dat de Unie van Waterschappen in 2018 presenteerde, bleek een brug te ver. Nu dreigt echter het kind met het badwater te worden weggegooid. De AWP pleit voor een klein pakket van aanpassingen om de verdeling van de waterschapslasten eerlijker te maken.

De Unie van Waterschappen had na jaren van voorbereiding in 2018 een omvangrijk pakket aan verbeteringsvoorstellen gedaan. Het OESO rapport van 2014 over het water-beheer in Nederland had daar ook nadrukkelijk aandacht voor gevraagd. “Maar dat pakket was gewoon te veel, iedereen was het wel ergens mee oneens en uiteindelijk is het hele pakket van tafel geveegd door de 21 waterschappen”, zegt Ron van Megen, voorzitter van de Algemene Waterschapspartij AWP.

Daarom wil de AWP focussen op een klein pakket aanpassingen dat wel haalbaar is. Voor de zuiveringsheffing was bijvoorbeeld voorgesteld om de heffing te differentiëren voor 1, 2, 3, en 4+ persoons-huishoudens. “De AWP is het daar volledig mee eens”, zegt Van Megen.

Hans Middendorp presenteert de voorstellen voor de waterschapsbelasting  (klik hier voor presentatie)

 

Huishoudens betalen nu 80% van de watersysteemheffing

Het verdriet van burgers zit echter vooral bij de watersysteemheffing, de belasting om de kosten van droge voeten en voldoende water te dekken. Een jaar geleden rekende de AWP al voor dat alle huishoudens samen niet veertig procent betalen van de water-systeemheffing, maar gemiddeld 80%. Dat is 80 euro van iedere 100 euro water-systeemheffing die de waterschappen ontvangen!

Dat is weliswaar niet nieuw, maar het was nooit zo duidelijk dat de watersysteem-heffing op eigen huizen en huurwoningen standaard wordt meegeteld met de belastingopbrengst op bedrijfsgebouwen. Gemiddeld is zelfs vier-vijfde van de opbrengst van de categorie Bedrijfsgebouwd afkomstig van woningeigenaren en huurders (en dus slechts 20% van bedrijven en kantoren!).

“De watersysteemheffing is nu een hopeloze kluwen van verschillende regelingen”, zegt Hans Middendorp, die zich voor de AWP heeft toegelegd op het dossier waterschapsbelastingen.

De AWP pleit ervoor om de kostentoedeling voor de drie grote belastingcategorieën te ontkoppelen. Ook de CAB had dat al voorgesteld. Nu is het zo, dat om de categorie Ongebouwd (boeren) te ontzien, de categorie Gebouwd (bedrijven en woningen) ook automatisch een korting krijgt. En beide kortingen moeten worden opgebracht door de categorie Ingezetenen (huishoudens). De AWP vindt dat niet uitlegbaar.

Geef waterschappen de bestuurlijke vrijheid om de verdeling van de watersysteemheffing voor Boeren, Burgers en Bedrijven lokaal vast te stellen – binnen een landelijke bandbreedte.

 

Belang – Betaling – Zeggenschap?

Ook het belang van de belastingbetalers bij de waterschapsvoorzieningen zou beter tot uiting moet komen in de tarieven. In 2015 bevestigde de Adviescommissie Water aan de Minister van Infrastructuur en Milieu de trits ‘belang-betaling-zeggenschap’ nog steeds een valide ordenend principe te vinden. “Maar bedrijven en kantoren zitten nu voor een dubbeltje op de eerste rang”.

  • Voorbeeld: een woning met een WOZ-waarde van € 250.000 en een loods met een WOZ-waarde van € 250.000 worden in het huidige systeem voor precies hetzelfde bedrag aangeslagen voor de watersysteemheffing. Terwijl in die loods wel voor 10 miljoen aan ICT-apparatuur kan zijn opgeslagen, die bij wateroverlast in één klap waardeloos is geworden. Zo’n bedrijf heeft dus ook een veel groter financieel belang bij droge voeten dan nu in de watersysteemheffing tot uiting komt.

“Het kan ook anders”, legt Middendorp uit. “Zo is bij de gemeentelijke belastingen het tarief over de WOZ-waarde voor bedrijven 3 tot 4 keer hoger dan voor woningen. Waarom ook niet bij de waterschapsbelastingen?”. Daar komt nog bij dat het verschil in stijging van de WOZ-waarde tussen huizen en bedrijven in de meicirculaire 2019 wordt berekend op 24% (periode 2017-2020). Waardoor bij een gelijkblijvend tarief voor de categorie Gebouwd, woningen sluipenderwijs toch elk jaar meer gaan betalen (en bedrijven iets minder).

Cijfers per waterschap

Landelijk betalen de burgers samen 1.146 miljoen euro aan watersysteemheffing. Bedrijfsgebouwd betaalt landelijk 140 mln en Ongebouwd (agrariërs + infrastructuur) betaalt 177 mln. Natuurterreinen betalen slechts 4 mln. Zie onderstaand overzicht:

Overzicht watersysteemheffing in 2018 . Bron: Unie van Waterschappen.

 

Elk waterschap moet eigen afweging kunnen maken

Nog gekker wordt het bij de watersysteemheffing voor boerenbedrijven. Om boeren te ontzien, telt de waarde van wegen en infrastructuur in het landelijk gebied vaak al voor 400% mee en het voorstel was om dat zelfs naar 500% te verhogen. “Hoe dat nu verder gaat is volstrekt onduidelijk! Wegen zijn van algemeen nut, en koppeling met de landbouw is totaal onlogisch en heeft slechts tot misstanden geleid”.

De AWP pleit ervoor dat elk waterschap zelf bepaalt welk percentage van de watersysteemheffing moet worden opgebracht door agrarische bedrijven.”Gekkigheid, zoals het meetellen van wegen voor 500%, is dan niet meer nodig, een landelijke bandbreedte per ha boerenland is veel transparanter”.

Natuurheffing vertroebelt de discussie

Ook natuurterreinen moeten tegenwoordig waterschapsbelasting betalen. Terwijl bijvoorbeeld de waterschappen in het Oosten en Zuiden van Nederland vaak maar heel weinig tegen verdroging kunnen uitrichten, bij uitstek een probleem voor de categorie Natuur.

De opbrengst van de heffing op Natuur is totaal verwaarloosbaar: landelijk gemiddeld slechts 29 cent (!) per elke ontvangen 100 euro voor het water-systeem. Van Megen: “laten we stoppen met dat rondpompen van geld, dit kost alleen maar geld. Natuur wordt volledig betaald uit subsidies plus donaties van burgers. Natuur is een  algemeen belang en die paar dubbeltjes helpen de waterschappen ook helemaal niet”.

De AWP pleit ervoor om de watersysteemheffing op natuurterreinen op nul te stellen. “De categorie Natuur blijft dan gewoon bestaan. En een nulheffing is ook belastingtechnisch eenvoudig door te voeren”, zegt Middendorp.

AWP levert agendapunten voor Unievergadering over waterschapslasten (Waterforum 12 sept. 2019)   (klik op afbeelding)

 

AWP pleit voor drie verbeteringen waterschapsbelasting

De AWP wil een eerlijker verdeling van de waterschapslasten. Recent onderzoek door KRO/NCRV Pointer bevestigt nogmaals dat huishoudens het leeuwendeel betalen van de waterschapsbelastingen: 2,2 miljard van de landelijke opbrengst van 3 miljard euro aan waterschapsbelasting (watersysteemheffing en waterzuiveringsheffing, elk ca. 1,5 miljard euro).

De AWP stelt  als strategie voor om de aanpassingen  aan de watersysteemheffing te beperken tot drie overzichtelijke verbeteringen:

  • Stel het tarief voor de watersysteemheffing op natuurterreinen op nul.
  • Laat elk waterschap zelf bepalen – binnen een landelijke bandbreedte per categorie – hoe de watersysteemheffing wordt verdeeld over huishoudens, bedrijven en boeren.
  • Maak onderscheid tussen de watersysteemheffing op huizen en op bedrijven.

“Dat zijn drie overzichtelijke wetswijzigingen, die de minister met een noodwetje snel kan voorleggen aan de Tweede Kamer. Elk waterschap kan dan zijn eigen afweging maken, die recht doet aan de lokale situatie. Want het is echt een utopie om te denken dat er één alles-omvattende regeling is te bedenken, die passend is voor alle verschillende waterschappen. En door opnieuw diep in alle details te gaan, vertraagt het proces om tot een gedragen voorstel te komen zo weer met een paar jaar. En dat zou echt teleurstellend zijn”, besluiten Middendorp en Van Megen.

Lees hier de brief over de aanpassing van de watersysteemheffing die de AWP op 24 augustus aan de Unie van Waterschappen heeft gestuurd.

Ron van Megen (l) en Hans Middendorp

 

AWP voor water, klimaat en natuur


Word lid!

Stikstof en fosfaat: zonde om weg te spoelen

Opinie   20 februari 2024 - Er zit een enorm lek in de #landbouwkringloop: fosfaat uit menselijke ontlasting verdwijnt op de stort of in de wegenaa...

KNMI-klimaatscenario's tonen weersveranderingen in Nederland in 2050 en 2100

Nieuws Klimaatverandering: wat gaan we doen? Voor de AWP voor water, klimaat en natuur is het een retorische vraag. De weersveranderingen als gevolg van ...

Neerslagtekort loopt alweer dramatisch op in alle waterschappen

Nieuws Delfland, 15 juni 2023 - De droogte heeft deze zomer al een officieus record bereikt aan 'dagen-zonder-regen': 36 droge dagen op 15 juni. Strikt g...