De Grebbedijk tussen Wageningen en Rhenen is één van de kritische schakels in het Nederlandse systeem van waterwerken. Daarvoor waarschuwt de AWP-afdeling in waterschap Vallei en Veluwe. De AWP doet haar uitspraken naar aanleiding van een rapport van de in Leusden woonachtige waterbouwkundige dr. ir. G.E. (Gerd) Kamerling. Daarin duiden experts een reeks van waterwerken die, met het oog op de verwachte zeespiegelstijging, dringend aangepast moeten worden.
“Nederland houdt geen droge voeten als de politiek niet onmiddellijk werk maakt van een plan voor de Nederlandse dijken en waterwerken.” Dat zegt ir. Ron van Megen, voorzitter van de Algemene Waterschapspartij (AWP). De AWP onderschrijft het net verschenen rapport waarin waterbouwkundigen oproepen om tot een Masterplan Waterveiligheid te komen. “Tot op heden heeft Den Haag de consequenties van de versnelde zeespiegelstijging nauwelijks bekeken. Dat is onverantwoord. De tijd dringt. We stevenen af op calamiteiten.”
“Het meest urgent is de vervanging van de Maeslantkering in de Nieuwe Waterweg bij Rotterdam”, waarschuwt Van Megen. De AWP haalt daarmee de conclusies aan in het net verschenen rapport Masterplan Maatregelen Zeespiegelstijging van Kamerling en anderen. Daarin wordt met klem aangedrongen op vervanging van de Maeslantkering door een sluizencomplex. Die klus moet volgens de waterbouwkundigen voor 2050 geklaard zijn.
Er zijn meer waterwerken waarvan de veiligheid in het geding kan zijn en waarvoor in elk geval beoordeling nodig is. In het rijtje van kritische schakels noemt de AWP-voorzitter ook de Grebbedijk tussen Wageningen en Rhenen. Dit komt omdat de Nederrijn in de toekomst meer water uit Duitsland moet afvoeren en het water door de hogere zeespiegel tegelijkertijd moeilijker kwijt kan. Het water van de rivier zal daardoor flink hoger komen te staan dan waarmee tot nu toe is gerekend.
De AWP maakt zich ernstige zorgen over de afwachtende houding van Den Haag als het gaat over waterveiligheid. “We zien dat enkele beleidsmakers in Den Haag inmiddels wel doordrongen lijken van de urgentie van daadkrachtig overheidsingrijpen op het thema wateroverlast.
Maar dat dit onderwerp onlosmakelijk is verbonden met het thema waterveiligheid lijkt nog niet tot Den Haag doorgedrongen”, zegt AWP-vicevoorzitter Hans Middendorp. Hij heeft het daarbij over het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie dat in 2017 is uitgekomen. “Daarin wordt gesteld dat wateroverlast door neerslag en droogte niet meer helemaal is te voorkomen. We moeten er mee leren leven. Zo’n indringende conclusie moet de politiek toch ook aan het denken zetten over waterveiligheid, zou je denken.”
De klimaatverandering stelt waterbouwkundigen in Nederland voor complexe problemen. Enerzijds moeten ze rekening houden met natte perioden waarin de rivieren extreem veel water moeten afvoeren. Anderzijds moeten ze ook anticiperen op langdurige, extreem droge perioden waarin zeewater tot ver in de rivierdelta’s dreigt op te trekken.
De AWP pleit voor een breed onafhankelijk onderzoek met op korte termijn een Masterplan Waterveiligheid als resultaat. “De deskundigen die tekenen voor het zojuist uitgekomen rapport pleiten ervoor om robuuste plannen te ontwikkelen die het land zelfs onder de meest extreme omstandigheden waterveiligheid bieden”, legt Van Megen uit. “Dat spreekt ons aan. Eigenlijk willen we dat er, bij het afwegen van alle mogelijke oplossingen, rekening wordt gehouden met een zeespiegelstijging van twee tot drie meter in het jaar 2100. Helaas is dat, volgens de jongste inzichten van Deltares en het KNMI inmiddels een reële inschatting. Lager inzetten zou onverstandig zijn.”
Tegelijkertijd is de AWP zich ervan bewust dat de plannen om Nederland te beschermen tegen de gevolgen van de zeespiegelstijging ingrijpende sociale, economische en planologische consequenties met zich meebrengen. “Het zijn grote en ingewikkelde plannen. Zowel de besluitvorming als de implementatie van een nieuw Masterplan Waterveiligheid vergen veel tijd. Het is nog maar de vraag of die tijd ons nog gegund is”, zegt Van Megen.
De AWP gaat in maart van dit jaar de verkiezingen in met de slogan “AWP, niet politiek wel deskundig”. In het verkiezingsprogramma zijn vijf landelijke speerpunten opgenomen waarin het omgaan met de gevolgen van klimaatverandering centraal staat.
