– 12 maart 2024 – Op veel plaatsen in Nederland is vaker sprake van wateroverlast door overvloedige neerslag dan voorheen. Het klimaat verandert. Op de vraag hoe het college van Dijkgraaf en Heemraden van waterschap Vallei en Veluwe hierin staat, stelde AWP op 29 februari 2024 formele vragen over de situatie in de laaggelegen Apeldoornse wijk Zuidbroek.
Op de website van waterschap Vallei en Veluwe zijn alle formele vragen met antwoorden van het college te vinden. Ook de vragen van andere fracties in het algemeen bestuur van waterschap Vallei en Veluwe staan hierbij.
De fractie AWP voor Water, Klimaat en Natuur maakt zich zorgen over de wateroverlast in de Apeldoornse wijk Zuidbroek. Het probleem is volgens zeggen breder, maar kortheidshalve verwijzen wij u naar het geschetste in dit recente artikel in de Stentor: Mia uit Apeldoorn heeft al dertien jaar wateroverlast in haar tuin. Je zakt er zo in weg.
Is het college van D&H op de hoogte van de wateroverlast in de wijk Zuidbroek?
Ja, wij zijn op de hoogte van de grondwateroverlast in de woonwijk Zuidbroek. Dit is in ons beheergebied één van de wijken die extra gevoelig is voor de omstandigheden van de laatste maanden.
Kan het college aangegeven wat de omvang en aard van de wateroverlast is? Heeft deze een structureel karakter in termen van tijd en aantal woningen en tuinen?
We weten het niet precies in Zuidbroek, maar rekenen op vrijwel alle wijken op de flanken van de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug. Duizenden woningen.
Is ons waterschap in deze wijk verantwoordelijk voor de waterhuishouding, inclusief oppervlaktewater- en grondwaterpeilbeheer?
Wij zijn als waterschap verantwoordelijk voor de grondwaterkwantiteit en -kwaliteit. De gemeente Apeldoorn is verantwoordelijk voor de fysieke leefomgeving en moet maatregelen treffen in de openbare ruimte, zoals drainagesystemen, om nadelige gevolgen van de grondwaterstand zo veel mogelijk te voorkomen of te beperken.
De huidige grondwaterstand is buitengewoon en de reguliere maatregelen kunnen dit niet veranderen op korte termijn.
Zo nee, adviseert ons waterschap de gemeente actief om tot structurele oplossingen te komen? Dit mede vanuit de overweging dat we deze winter weliswaar hebben te maken met uitzonderlijke neerslaghoeveelheden, maar dat hier structureel sprake zou zijn van wateroverlast en door de klimaatverandering de situatie eerder slechter dan beter zal worden?
Deze vraag is niet van toepassing, wij verwijzen u naar het antwoord op vraag 3.
Zo ja, zijn de aangelegde wadi’s afdoende, wat zijn verder de mogelijkheden om de problemen op te lossen, wat gaat het waterschap doen en wat is de planning?
De effectiviteit van sturing op grondwater door maatregelen in het oppervlaktewater is beperkt. Het grondwater moet eerst nog uitstromen voor het kan worden afgevoerd en de overlast neemt daarmee helaas nauwelijks af. Wadi’s kunnen deze massa water onvoldoende afvoeren. Onze mogelijkheden om de problemen op te lossen zijn gering. Wij zijn wel extra alert dat er geen belemmeringen in de afvoer van het water ontstaan.
Gemeente en provincie zijn in de ruimtelijke ordening uiteindelijk verantwoordelijk voor de locatiekeuze voor woningbouw in het algemeen en de wijk Zuidbroek in het bijzonder.
Uit de naamgeving van de wijk (Broek) is duidelijk dat het van oudsher een nat gebied is. Heeft ons waterschap hier de gemeente destijds op geattendeerd? Wat was het advies van ons waterschap? Is onze conclusie juist dat vanwege de locatiekeuze de gemeente Apeldoorn de probleemeigenaar is? Of heeft ons waterschap in het waterhuishoudkundig ontwerp steken laten vallen?
Het is niet bekend in hoeverre wij destijds betrokken zijn geweest bij de planvorming van Zuidbroek met betrekking tot de grondwaterrisico’ en welke adviezen zijn gegeven aan de gemeente Apeldoorn. De wijk is aangelegd vóórdat het waterschap de grondwatertaak had. Maar deze omstandigheden kon men destijds ook niet voorzien.
Ons waterschap verwijst bij wateroverlast in het algemeen naar de huiseigenaar en naar derden, zie het bericht Lokaal wateroverlast op de website van waterschap Vallei en Veluwe. Is een dergelijke verwijzing in een inherent nat gebied als Zuidbroek eerlijk en terecht?
Een woningcoöperatie en woningeigenaar heeft het immers te doen met wat de gemeente aan bouwlocaties aanbiedt en hoe de waterhuishouding door hogerhand is ingericht?
Ja, de verantwoordelijkheid voor de problemen door wateroverlast ligt inderdaad bij de gemeente en eigenaren van de woningen en gebouwen. Wij begrijpen dat de huidige grondwaterstanden als gevolg van de hevige neerslag een hard gelag zijn voor de eigenaren van woningen en gebouwen in deze wijk.
Mogen we aannemen dat de kosten van alle verbetermaatregelen bij de probleemeigenaar vallen?
Als het waterschap de probleemeigenaar is, vragen wij aan te geven wat de kosteninschatting is?
Ja, helaas voor de woningeigenaren liggen de kosten voor (verbeter)maatregelen aan en rondom hun woning bij hen. Wanneer het gaat om maatregelen die genomen moeten worden in de openbare ruimte, bijvoorbeeld drainagesystemen, dan zijn de kosten voor rekening van de gemeente.
Inmiddels is water- en bodemsturend beleid usance. Wat zou met de wijsheid van terugkijken de houding van ons waterschap zijn bij een nieuw te ontwikkelen wijk als Zuidbroek?
Met de kennis van nu is ons advies om niet te bouwen in laag gelegen, natte gebieden als Zuidbroek. Echter met veel aanpassingen kan het mogelijk wel. Denk hierbij aan meer ruimte voor water – dus minder bebouwing in het gebied. Kruipruimteloos bouwen draagt ook bij aan het voorkomen van problemen door wateroverlast. Het bouwen van kelders wordt wel dringend afgeraden in laag gelegen, natte gebieden.
Wilt u bevestigen dat bestaande bouw blijvend mag rekenen op een veilige, goede en gezonde waterhuishouding, en dat alleen bij nieuwe ontwikkelingen het waterschap voorbehoud maakt als hier gezien de specifieke omgeving en hydrologische situatie reden toe is?
De bewoners in Zuidbroek kunnen er op rekenen dat het waterschap doet wat het kan. Wij denken bijvoorbeeld mee met maatregelen om ook in de zomer het water in de wijk te houden. Het blijft echter een buitengewoongevoelig gebied voor extremen.
